Page 143 - Kimya

12. Sınıf

Kimya

Ketonların yaygın adlandırılmasında, karbonil grubuna bağlı olan Bilgi Kutusu
radikal grupların adlarından sonra keton kelimesi getirilir. Alkil adları
söylenirken alfabetik sıra takip edilir. Basit şeker olarak da adlandırı-
lan glikoz aldehit, fruktoz keton
O O O yapılı bileşiklerdir.
CH –C–CH CH –CH –C–CH C
3 3 3 2 3
D�met�l keton Et�l met�l keton D�fen�l keton

Aldehit ve Ketonların Fiziksel Özellikleri
Aldehit ve ketonlar karbonil grubu içerdiklerinden polar bileşiklerdir.
Kaynama noktaları, aynı karbon sayılı hidrokarbonların kaynama
noktasından daha yüksektir. Ancak molekülleri arasında hidrojen
bağı bulunan aynı karbon sayılı alkollerin kaynama noktasından
düşüktür. Su gibi polar yapılı çözücülerde çözü nürler. Karbon sayıları
artıkça aldehit ve ketonların polarlıkları azalacağından çözünürlükleri
azalır.

Aldehit ve Ketonların Kimyasal Özellikleri
Aldehit ve ketonlar yanma, katılma, indirgenme gibi benzer kimyasal
tepkimeler verir. Aldehitler, yapısında karbonil grubuna bağlı hidrojen
bulundururken ketonlar bulundurmaz. Bu nedenle aldehit ve keton-
ların kimyasal özellikleri birbirinden farklıdır.

Karbonil grubunda bulunan oksijen elementinin elektronegatifliği kar-
bondan fazla olduğundan bağ elektronlarını kendine doğru çeker ve
karbonun pozitifliğini artırır. Bu durum aldehitlerde karbonil grubuna
bağlı olan hidrojen atomunu aktifleştirir ve yükseltgenerek karboksilik
asidi oluşturmasını sağlar. Ketonlar ise karbonil grubuna bağlı hidro-
jen içermediğinden yükseltgenmez.
O O
R–C–H + 1 O 2 KMnO 4 R–C–OH
2
Aldeh�t Karboks�l�k as�t

Aldehitler bazik ortamda Fehling ve Tollens ayıraçları (çözeltileri) ile
yükseltgenip karboksilik asit oluşturabilir.
Tollens ayıracı, amonyaklı gümüş nitrat çözeltisidir. Bu çözeltiyle tep-
kimeye giren aldehitler karboksilik aside yükseltgenir, çözel tide bulu-
+
nan Ag iyonları da indirgenerek gümüş aynasını oluşturur (Görsel
3.11).
O NH O
+
CH –C–H + 2Ag + 2OH – 3 CH –C–OH + 2Ag(k) + H O
2
3
3
Asetaldeh�t Gümüş aynası

143