Page 138 - Kimya

12. Sınıf Kimya

1. Bileşik adlandırılırken alkoksi grubunun yeri ve adı belirtilerek
ana zincirdeki karbon sayısına karşılık gelen hidrokarbonun
adı söylenir.

1 2 1 2
CH –O–CH CH –O–CH –CH CH –CH –O–CH –CH
3 3 3 2 3 3 2 2 3
Metoks�metan Metoks�etan Etoks�etan
(D�met�l eter) (Et�l met�l eter) (D�et�l eter)

1 2 3 4 1 2 3 4
C H –O–CH –CH –CH –CH 3 CH –CH–O–CH –CH –CH –CH 3 CH –O
3
2
2
2
3
2
2
2
2
5
1-Etoks�bütan CH 3 Metoks�benzen
(Büt�l et�l eter) 1-İzopropoks�bütan (Fen�l met�l eter)
(Büt�l �zoprop�l eter)
3 CH
1 2 3 4 5 3 2 3
CH –CH –CH –CH–CH CH –O–C–CH CH –CH –O 1 4 CH
3 2 2 3 3 2 1 3 3 2 6 5 3
O–CH –CH H
2 3
1-Etoks�-4-met�ls�klohekzan
3-Etoks�pentan 2-Metoks�propan
(İzoprop�l met�l eter)
Eterlerin Fiziksel Özellikleri
• Eterlerin molekül geometrileri su ve alkol bileşikleri gibi açısaldır.
R H • Eterler renksizdir ve kendilerine özgü kokuları vardır.
O δ- O δ- • Polar yapılı bileşiklerdir.
R H δ+ • Yoğunlukları genellikle suyun yoğunluğundan küçüktür.
Hidrojen bağı • Eter molekülleri arasında hidrojen bağı yoktur. Ancak eter mol-
ekülündeki oksijen atomunun ortaklanmamış elektron çiftiyle su
molekülündeki hidrojen atomu arasında moleküller arası hidrojen
bağı oluşur. Bu nedenle suda çözünür.

Eterlerin yapısındaki oksijen atomuna bağlı bir hidrojen atomu
olmadığından eter molekülleri arasında hidrojen bağı oluşmaz. Bu
nedenle eterlerin kaynama noktaları, aynı sayıda karbon atomu
içeren alkollerden daha düşüktür.
Eterlerin özücü Özellikleri

Eterler; seyreltik asitler, bazlar ve sık kullanılan yükseltgen ve indir-
genlerle genellikle tepkime vermez. Çünkü yapısında bulunan C–O
bağı kolay kopmaz. Bu nedenle eterler kimyasal tepkimelere karşı
oldukça ilgisiz (inert) bileşiklerdir. Organik reaksiyonlarda çözücünün
reaksiyona katılmaması önemlidir. Polarlığının az olması nedeniyle
eterler, organik maddeler için iyi bir çözücüdür.

Eterler, organik bileşiklerin özütlenmesinde de kullanılır. Özellikle
dietil eter bu işlem için çok elverişlidir (Görsel 3.9). Düşük kaynama
Görsel 3.9: Dietil eterin top çubuk
modeli noktasına sahip oluşu, özütten kolaylıkla uzaklaştırılabilmesini ve
damıtılarak kolaylıkla geri elde edilmesini sağlar.

138