Page 36 - Kimya

10. Sınıf Kimya

2. ÜNİTE KARIŞIMLAR

HOMOJEN VE HETEROJEN KARIŞIMLAR

2.1.3. ÇÖZÜNMÜŞ MADDE ORANLARINI BELİRTEN İFADELER

Görsel 2.1.20: Okyanus, hava ve bazı kayalar çözeltidir.

Günlük hayatta karşılaştığımız pek çok madde çözeltidir. Okyanuslar
yaklaşık 50 farklı tuz içeren tuz çözeltisi, yeryüzündeki kaya ve min-
erallerin birçoğu katı çözeltisi, solunan hava gaz çözeltisidir (Görsel
2.1.20). Ayrıca vücuttaki ve hücrelerdeki sıvıların çoğu da çözeltidir.
Çözelti, çözücü ve çözünenden oluşur. Belirli bir miktar çözeltide
bulunan madde miktarı konsantrasyon veya derişim olarak ifade edilir.
Vücudun su, tuz ve şeker ihtiyacını karşılayan serumların üzerinde
“%5 dekstrozˮ veya “%30 dekstrozˮ yazısı görülür (Görsel 2.1.21). %5
dekstroz ve %30 dekstroz çözeltileri karşılaştırılırsa %5ʼlik seyreltik
çözeltiyi, %30'luk derişik çözeltiyi ifade eder.
Bir çözeltinin seyreltik mi yoksa derişik mi olduğu birbirleriyle
karşılaştırılarak söylenebilir. Bir çay bardağı çaya 1 adet kesme şeker
atıldığında seyreltik, 3 adet kesme şeker atıldığında derişik olur. Görsel 2.1.21: Serum %5 ve %30
dekstroz çözeltisidir.

Derişik ve seyreltik çözeltilere günlük hayattan farklı örnekler ver-
ilebilir.
Konsantre meyve suları ve meyveli sıvı içecekler karşılaştırıldığın-
da konsantre meyve sularındaki meyve oranı fazla, meyveli sıvı içece-
klerde meyve oranı azdır (Görsel 2.1.23). Bu nedenle konsantre meyve
suları derişik, meyveli sıvı içecekler seyreltiktir.
ÇÖZELTİLERDE DERİŞİM
Bir çözeltinin derişimi,
• Ölçülebilen ve gözlenebilen bir özelliktir. Görsel 2.1.23: Farklı konsantredeki
meyve suları
• Belirli miktar çözücü veya çözelti içindeki madde miktarını be-
lirtir.

• Çeşitli şekillerde (ppm, ppb, kütlece yüzde derişim gibi) ifade
edilir.

36