Page 31 - Kimya

Kimya 9. Sınıf

4.3.3. BUHARLAŞMA YOĞUŞMA DENGE BUHAR BASINCI

Buharlaşma, sıvının yeterli enerji alarak sıvı yüzeyindeki tane-
ciklerin sıvı yüzeyinden ayrılmasına denir (Görsel 4.3.6).
Buharlaşma yalnızca sıvıların özelliği değildir, katılar da buhar-
laşabilir. Birim zamanda buharlaşan molekül sayısına buharlaşma
hızı denir. Buharlaşma hızı maddenin cinsi, yüzey alanı, sıcaklık,
nem, rüzgâr gibi faktörlere bağlıdır.
Her maddenin tanecikleri arasındaki çekim kuvvetleri farklı old-
uğu için buharlaşma hızları farklıdır. Tanecikler arasındaki çekim ku-
vvetleri artıkça buharlaşma hızı düşer.
Sıcaklık arttıkça buharlaşma hızı artar. Çünkü sıcaklık arttığında
molekülün kinetik enerjisi ve ortalama hızı artarak bulunduğu ortamı Görsel 4.3.6: Buharlaşma, yeterli
daha hızlı terk eder. kinetik enerjiye sahip
sıvı yüzeyindeki tan-
Yüzey alanı büyüdükçe buharlaşma hızı artar. Buharlaşma yüzey-
eciklerin sıvı yüzeyini
de gerçekleştiği için yüzey alanı genişledikçe buharlaşan molekül
terketmesidir.
sayısı artar.
Havadaki nem arttıkça buharlaşma hızı azalır. Havadaki nem düştükçe buharlaşma hızı artar. Kuru
havada çamaşırın kuruması nemli havaya göre daha hızlıdır.
Rüzgâr da sıvı buharının sıvı yüzeyinden uzaklaşmasını sağladığı için buharlaşmayı hızlandırır.

DENGE BUHAR BASINCI
Erlenmayer yarısına kadar su doldurarak üzeri kapatıldığında (Görsel 4.3.8) zamanla su seviyesinin
azaldığı görülür.

a) b) c)
Görsel 4.3.8: Kapalı bir kapta zamanla denge buhar basıncının oluşması

Bunun nedeni ortam sıcaklığının etkisi ile bir miktar suyun buharlaşması ve zamanla buharlaşan mol-
ekül sayısının artmasıdır. Oluşan buharların bulunduğu ortama uyguladığı basınca buhar basıncı denir.
Aynı ortamda (sıcaklık, basınç vb. sabit) erlenmayer gözlenmeye devam edilirse bir süre sonra su seviye-
sinin sabit kaldığı görülür. Su seviyesinin sabit kalması buharlaşma olayının durduğunu göstermez. Or-
tam kapalı olduğu için su buharları tekrar yoğuşarak suya dönüşür. Bir süre sonra buharlaşan molekül
sayısı yoğuşan molekül sayısına eşit olur.

buharlaşma
H 2 O(s) H 2 O(g)
yoğuşma

31