Page 45 - Fen Lisesi Biyoloji 10 | 3.Ünite
P. 45
ÜNİTE ÖZETİ
Canlı türleri ile bunların cansız çevrelerinin oluşturduğu bütüne ekosistem denir.
Ekosistemlerin işlevleri temelde benzerlik gösterirken büyüklükleri farklılık gösterir. Eko-
sistemleri bilimsel olarak inceleyen bilim ekolojidir.
Ekosistemin cansız bileşenleri ışık, sıcaklık, iklim, su, toprak, mineraller ve ortam
pH’sidir. Canlı bileşenleri ise üretici, tüketici ve ayrıştırıcılardır.
Aynı coğrafi bölgede yayılış gösteren tek bir türe ait bireyler popülasyonu oluştu-
rur. Belirli alanda yaşayan tüm türlere ait canlıların oluşturduğu bütüne komünite denir.
Dünya üzerindeki tüm ekosistemler biyosferi oluşturur. Ekosistemlerde meydana gelen
değişimler, insan kaynaklıdır veya doğal afetler sonucunda gerçekleşir. Canlılar beslenme
biçimlerine göre ototrof, heterotrof, hem ototrof hem de heterotrof olarak gruplandırılır.
Ekosistemlerde enerjinin tek yönlü akışı söz konusudur. Maddeler; azot, karbon,
su döngülerinde olduğu gibi döngüsel kullanılır. Güneş enerjisinin besinlerin yapısında-
ki kimyasal bağ enerjisine dönüşerek üreticilerden tüketicilere doğru aktarılmasına besin
zinciri denir. Karasal ve sucul ortamların besin zincirleri birbirinden farklıdır. Besin zin-
cirleri birbiri ile bağlantılıdır, kesin sınırlarla ayrılmaz. Birbiri ile bağlantılı besin zincirleri,
besin ağını oluşturur.
Canlılar arasındaki beslenme, enerji ve biyokütle ilişkileri piramitler üzerinde
gösterilir. Canlıların vücutlarında bazı zehirli maddeler biyolojik birikime neden olur. Bu
maddeler besin piramidinde yukarı çıkıldıkça artar.
Güncel çevre sorunları ekosistemlerin doğal dengesini bozar. Ekosistemin doğal
dengesinin bozulması canlıları olumsuz etkiler. Ekolojik ayak izi, su ayak izi ve karbon ayak
izi için yapılan hesaplamalarla bireylerin çevre sorunlarının ortaya çıkmasındaki etkisi be-
lirlenir.
Çevreye zarar veren üretim-tüketim faaliyetlerinin artması sonucu yerel ve küresel
bağlamda çevre kirliliğinin önlenmesi için yapılan çalışmalar hızlanmıştır.
Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı, bu kaynakların korunması ve gelecek
nesillere miras olarak bırakılmasında etkili olan önemli bir faktördür.
Ülkemiz biyolojik çeşitlilik ve endemik türler açısından zenginlik gösterir. Ülke-
mizde biyolojik çeşitliliğin korunması amacıyla endemik türler koruma altına alınmakta,
biyokaçakçılıkla mücadele edilmekte ve gen bankaları kurulmaktadır.
ÜNİTE ÖZETİ ÜNİTE ÖZETİ
ÜNİTE ÖZETİ ÜNİTE ÖZETİ
ÜNİTE ÖZETİ ÜNİTE ÖZETİ
ÜNİTE ÖZETİ ÜNİTE ÖZETİ
ÜNİTE ÖZETİ ÜNİTE ÖZETİ
ÜNİTE ÖZETİ ÜNİTE ÖZETİ
137
