Page 40 - Fen Lisesi Biyoloji 10 | 3.Ünite

Ülkemiz, endemik türler açısından çok değerli genetik kaynaklar sunan kendine has biyolojik çeşitliliğe
sahiptir. Türkiye, gıda ve tarım alanında birçok bitkinin endemik olarak yetiştiği bir bölgedir. Pek çok ende-
mik bitki, tıbbi ve aromatik özellikleri ile değer kazanmaktadır. Ülkemize ait bitkilerin ilaç, gıda, kozmetik
ham maddesi ve süs bitkisi olarak ekonomiye olumlu katkıları bulunmaktadır. Bazı bitkilerden elde edilen
uçucu yağlar ihraç edilmektedir. Örneğin gül, kekik, defne, ada çayı, ıtır çiçeği, sığla, kimyon, anason, lavan-
ta, limon, portakal, mersin, biberiye uçucu yağları gibi. Türkiye; kekik, defne, kebere, kimyon gibi bitkilerde
önemli tedarikçi ülke konumunda olup en büyük geliri kekik ve defne bitkisinden elde etmektedir. Diğer
yandan haşhaş, hem tohumu hem de alkaloitleri ile önemli ihraç ürünlerimizdendir (Görsel 3.64). Afyon Al-
kaloitleri Fabrikasında üretilen morfin ve türevlerinin %97’lik kısmı ihraç edilmektedir. Morfin tıpta genel
anestezi için kullanılan bir alkaloittir.

Görsel 3.64: Haşhaş tohumları

Tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliğinin geliştirilmesi amacıyla birçok ilimizde tıbbi ve aromatik bitki
yetiştirme merkezleri kurulmuştur. Bu merkezlerde yetiştirilen bitkiler sayesinde hem biyoçeşitlilik korun-
makta hem de ekonomiye olumlu katkılar sağlanmaktadır.
Biyolojik çeşitlilik ve endemik türler ülkemizin millî mirasıdır. Dünyanın hiçbir bölgesinde bulunmayan
güzelliklere sahip ülkemiz, aynı zamanda sahip olduğu biyoçeşitlilik ve endemik türler bakımından küresel
bir miras olma konumundadır. Bu değerlere sahip çıkmak için tabiatta yaşayan her canlının yaşamına ve ya-
şadığı ortama saygı duymak gerekir. Doğada yaşam alanı bulan her çeşit canlı, hem biyoçeşitliliğin nedeni ol-
makta hem de ekosistemin doğal bir parçası olmaktadır. Ekosistemlerin doğal işleyişinin devam edebilmesi
için bu canlıların sayılarının azalmaması ve soylarının tükenmemesi gerekmektedir. Canlı türlerinin azalması
ve soylarının tükenmesi, biyoçeşitliliğin azalması demektir. Bu durum aynı zamanda ekosistem çeşitliliğinin
azalması ve ekosistemlerin yok olması anlamına gelmektedir.

Sır a Siz de

Birey olarak biyolojik çeşitliliğe ve ekosistemin doğal işleyişine saygı gösterme, müdahaleden kaçınmak için neler
yapılabilir? Araştırarak arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız.

3.3.3. Biyolojik Çeşitliliğin Korunması

Ülkemizde biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla nesli tükenmek-
te olan türler ve endemik türler koruma altına alınmakta, biyokaçakçılıkla mücadele edilmekte ve gen ban-
kaları oluşturulmaktadır.
Nesli tükenmekte olan, koruma altına alınması gereken bitki ve hayvan türleri için dünya genelinde
çalışmalar yapan Dünya Koruma Birliği (IUCN), ‘‘Kırmızı Veri Kitabı’’ adı verilen bir envanter hazırlamıştır.
Ülkemiz endemik türlerini de içine alan bu çalışmada soyları tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan canlılar
değişik kategoriler içine alınarak tehlike sınırları çizilmiştir (Görsel 3.65 ve 3.66).

132