Page 43 - Fen Lisesi Biyoloji 10 | 3.Ünite

Bunları Biliyor musunuz?
Ayı köpekleri, Anadolu’da yirmi dört-yirmi beş milyon yıl öncesinde (Miyosen Jeolojik Devrinde) ya-
şamış memeli bir hayvandır. Miyosen Devri'nin ortamı, büyük yapılı memeli hayvanların yaşamasına uy-
gundur. Ayı köpekleri; baş kısmı ayıya, vücudu köpeğe benzediği için bu şekilde adlandırılır. Bu köpekler,
Miyosen Devri'nde Kuzey Amerika, Afrika, Avrupa ve Anadolu’da yaşamıştır. Anadolu'daki ayı köpeğinin
Amphicyon major (amfikyon major) Manisa Paşalar köyü ve Yozgat’ın Çandır ilçesi civarında yaşadığı fosil
kayıtlarından anlaşılmıştır.

Biyolojik kaynakların ve onlara ait parçaların yetkili makamların izni olmadan doğadan toplanması ve
yurt dışına çıkartılması biyokaçakçılık olarak adlandırılır. Ülkemizdeki biyolojik çeşitlilik ve endemik tür-
ler biyokaçakçılığın tehdidi altındadır. Biyokaçakçılık bitki ve hayvan koleksiyonları oluşturmak veya gen
kaynaklarını ele geçirmek amacıyla yapılır. Tüm bunlardan ticari çıkar sağlamak isteyenler, tür çeşitliliği ve
genetik çeşitlilik açısından zengin olan ülkemiz ekosistemlerindeki doğal dengeleri bozar. Ülkemizde biyo-
kaçakçılıkla çok çeşitli omurgalı ve omurgasız hayvan türleri ile bitki ve bitki soğanları, mantar çeşitleri yurt
dışına kaçırılmaktadır. En çok kelebek ve orkide türleri biyokaçakçılığa maruz kalmaktadır (Görsel 3.67 ve
3.68).

Görsel 3.67: Apollo kelebeği Görsel 3.68: Kastamonu orkidesi

Sır a Siz de

• Biyokaçakçılığı önlemek amacıyla ülkemizde hangi önlemler alınmıştır? Başka hangi yöntemlerle biyokaçakçılık
engellenebilir?
• Biyokaçakçılığın önlenmesi, biyoçeşitliliğin de korunması demektir. Biyoçeşitliliğin korunması
amacıyla başka neler yapılabilir? Konuyla ilgili bir araştırma yapıp çözüm önerileri üretiniz
ve önerilerinizi sınıfça tartışınız.

Bitki ve hayvan gen kaynaklarının korunması, nesillerinin devam ettirilmesi ve sürdürülebilir kullanımı
amacıyla gen bankaları kurulmaktadır. Gen bankalarında muhafaza edilen bitki tohumlarının her biri ayrı
bir gen kaynağıdır. Ülkemizde yetişen bitki türleri bu şekilde korunma altına alınmaktadır. Ayrıca gen banka-
larında saklanan hücre veya dokularla hayvan ırkları da koruma altına alınarak yeni tür ve ırkların oluşumu
için yedekleme yapılmaktadır. Tohum gen bankalarının dışında mikro gen merkezleri de ülkemizin farklı böl-
gelerinde yer almaktadır. Bu merkezler sayesinde bitkisel biyoçeşitlilik, genetik kaynakların korunması ve
geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
Türlerin yok edilmesi, biyolojik çeşitliliğin tahribi ve azalması nerede yaşanırsa yaşansın tüm insanla-
rı etkiler. Biyolojik çeşitliliğin kaybolması demek, bazı canlı türlerinin gelecek kuşaklar tarafından görülüp
tanınmadan yok edilip ortadan kaldırılması demektir. Dünyamız ve tüm doğal varlıklar insanlığa geçmişin
mirası değil, geleceğin emanetidir. Bir atasözü emanete ihanet edilmeyeceğini söyler. Bu nedenle doğal var-
lıkların ve kaynakların korunması her şeyden önce insanlığın erdemidir.

135