Page 46 - Fen Lisesi Fizik 11 | 1.Ünite
P. 46
1. ÜNİTE KUVVET VE HAREKET
1.7. İTME VE ÇİZGİSEL MOMENTUM
Kum-su karışımı ile demir kesilebilir mi?
Hemzemin geçitlerine yaklaşırken hızını azaltan trenler neden aniden duramaz? (Görsel 1.21).
Neden aynı hızla hareket eden tomruk yüklü tır (Görsel 1.22) ile yükü olmayan tırın durma mesafeleri
farklıdır?
Yük taşıyan tırlar (Görsel 1.23) neden rampadan inerken hızlarını düşürürler?
Bu ve buna benzer soruların cevabı, fizikte bu bölümün konusu olan itme ve çizgisel momentum kavram-
larıyla açıklanmıştır.
Görsel 1.21: Hemzemin geçitte- Görsel 1.23: Rampa çıkan tır
ki tren
Görsel 1.22: Tomruk yüklü tır
1.7.1. İtme
Kuvvet ile uygulama sürelerinin çarpımına itme denir. İtme, vektörel bir büyüklük olup yönü uygulanan
kuvvet yönündedir. I ile sembolize edilir. Görsel 1.24’te verildiği gibi tamir edeceği çamaşır makinesine
t D süresince F kuvveti uygulayan servis elemanının makineye uyguladığı itme miktarı
F
Görsel 1.24: Tamir edilecek çamaşır makinesi
t
I = F $ D eşitliğiyle bulunur.
SI birim sisteminde kuvvetin birimi N, zaman birimi s olduğundan itmenin birimi N∙s’dir.
124