Page 36 - Fen Lisesi Fizik 11 | 2.Ünite

2. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

Levhalar arasında meydana gelen elektrik alanın büyüklüğü, üretecin potansiyeli ile doğru; levhalar ara-
sındaki uzaklıkla ters orantılıdır. Levhaların yüzey alanlarının büyüklüğü elektrik alanın şiddetini etkile-
mez. Sadece sınırları daha geniş veya daha dar bir elektrik alan bölgesi oluşturur. Noktasal bir elektrik
yükünün meydana getirdiği elektrik alan şiddeti, yükten uzaklaşıldıkça azalır. Levhalar arasındaki uzaklık
artırıldığında meydana gelen elektrik alanın şiddeti azalır. Levhalar arasında elektrik alan oluşmasını
sağlayan kaynak üreteçtir. Üretecin potansiyeli artırılırsa meydana gelen elektrik alanın şiddeti de artar.
Paralel levhalar arasındaki elektrik alan şiddeti

V
E = şeklinde ifade edilir. Birimi volt/metre’dir.
d

d
Örnek: Aralarında 1,2 m uzaklık bulunan birbirine paralel, yüklü ve + -
+ A B C D -
iletken levhalar arasındaki potansiyel farkı V’tur.
+ -
Y noktasının elektriksel potansiyeli V , 300 V olduğuna göre C + -
Y
+ -
noktasının elektrik alanı kaç V/m’dir? (Noktasal arasındaki yatay + X Y Z T -
uzaklıklar eşittir.) + -
+ -
+ -
Çözüm: Noktalar arası uzaklıklar eşit olduğu için iki V
nokta arasındaki uzaklıklar ve Y noktasının (+) yüklü
levhaya uzaklığı 0,4 m’dir. İki nokta arasındaki elektrik-
sel potansiyel büyüklüklerinden yararlanarak iki levha
arasındaki potansiyel farkı bulunabilir. Buna göre
V V
XY = XT
0,4 1,2
V - V V - V Paralel levhalar arasındaki elektrik alanı
Y = T
0,4 1,2 her noktada eşit olduğu için C noktasında-
ki elektrik alanı
(300 − V)∙3 = −V
V 450
E = = = 375V/m’dir
V = 450 volt’tur. d 1,2

ÇALIŞMA KÖŞESİ 14

Aralarında d uzaklığı bulunan iletken, paralel iki levhaya V gerilimi uygulanarak levhalar arasında
düzgün E elektrik alanı oluşturulmuştur.
+ -
+ d -
+ -
+ -
+ E -
+ -
+ -
V
Levhalar arasındaki uzaklık yarıya indirilip gerilim 2 katına çıkartıldığında levhalar arasın-
daki elektrik alan kaç E olur?

1 1
A) 2 B) C) 3 D) 4 E)
2 4

244