Page 6 - Fen Lisesi Fizik 11 | 2.Ünite

2. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

Kullanılan büyüklüklerin SI sistemindeki sembol, birim ve birim sembolü Tablo 2.1’de verilmiştir.

Tablo 2.1: Birim Tablosu
Fiziksel Büyüklük Sembol Birimi Birimin Sembolü

kuvvet F newton N
2 2
coulomb sabiti k newton∙metrekare/coulombkare N∙m /C
yük q coulomb C
uzunluk r metre m
dielektrik sabiti f o farad/metre F/m
Newton’ın III. hareket yasası etki tepki yasası olarak adlandırılır. Bu yasa doğada yalıtılmış hâlde bir
kuvvetin var olmadığını gösterir. Coulomb Yasası da bunu doğrulayacak durumdadır. Aralarında r uzaklık
bulunan yüklü cisimlerden q yüklü cismine uygulanan kuvvet ile q yüklü cismine uygulanan kuvvet daima
1 2
aynı büyüklükte ve zıt yönlüdür. Elektriksel kuvvetin doğrultusu da yüklerin kütle merkezlerini birleştiren
doğru üzerinde olmalıdır.

Şekil 2.1’de cisimlerin yük türlerine göre elektriksel kuvvet yönü gösterilerek q yükünün q yüküne uygu-
1 2
şeklinde belirtilmiştir. Bu kuvvetler
2 1
ladığı kuvvet F 12 şeklinde, q yükünün q yüküne uyguladığı kuvvet F 21
F =- F 21 şeklinde yazılır.
12
q q q q q q
1 2 1 2 1 2
F 21 F 21
F 12 F 12 F 21 F 12
r r r
Şekil 2.1: Yük türüne göre elektriksel kuvvetlerin yönü

ÇALIŞMA KÖŞESİ 1

Bir öğrenci grubu, yaptıkları deneyde yüklü cisim-
Cevap
leri Şekil I, Şekil II ve Şekil III’teki gibi yerleştirdi-
ğinde yükler arasındaki elektriksel kuvvet sırasıyla
F, 2F ve F/16 olarak ölçülmektedir.
+q +q
F F
r
Şekil I

+2q +q
2F 2F
r
Şekil II
F F
+q +q
16 16
4r
Şekil III

Bu öğrenci grubunun yapmış olduğu deney-
den elde ettikleri sonuçlar nelerdir?

214