Page 20 - Fen Lisesi Fizik 9 | 6.Ünite

7�
Kütleleri m ve yükleri +q olan iki özdeş cisimden birisi
T - - - - - - - D T - - - - - - - D yalıtkan bir ipe asılı, diğeri ise yalıtkan yatay düzlem üze-
1 2
- -
m + m + rinde bulunmakta olup iki küre arasındaki uzaklık x'tir.
q q Bu durumda ipin ortasında bulunan D dinamometresi
X X m x D 3 m T1 = mg değerini göstermektedir. Alt küre aynı miktar-
T
3
-
-
-
m + q m - q + - - - - - x + da negatif -q yükü ile yüklendiğinde dinamometrenin
mg
5
q q gösterdiği değer T2 = 3 oluyor. iki kürenin yükü +q
iken aralarındaki uzaklık iki katına çıkarılıp, küreler yalıtkan yatay düzlem üzerine konulursa dinamometre-
nin gösterdiği değer kaç mg olur [6.2]?
8�
X
Y Yarıçapları 2r ve r olan X ve Y küreleri yükleri q = -q ve
1
q = 4q olup bu kürelerin yüzeyleri arasındaki uzaklık 3r'dir. X
2r r 2
küresinin Y'ye etkidiği kuvvet vektörü F 'tir. Küreler birbirine
q dokundurularak aynı uzaklığa getiriliyor. Bu kuvvet kaç F olur
2
[6.3]?
q
1 3r
9�

T Özdeş ve iletken küreler sırasıyla +4q ve -2q yüklüdür. Cisimler şekildeki gibi yalıtkan
1
iplerle asılmıştır. Sistem dengede olup iplerdeki gerilmeler T ve T dir. Cisimler birbi-
1
2
rine yalıtkan bir madde ile dokundurulup tekrar ilk konumlarına konuluyor. İplerdeki
q = 4q
gerilimler ilk durumuna göre nasıl değişir?
1
T
2
q = -2q
2
D) Aşağıda verilen ön metinli soruları cevaplayınız�

10-13. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.

Elektrik alan ve manyetik alan sadece insanları mı etkiliyor?
ABD, Türkiye, Yunanistan, Almanya, İspanya, Portekiz, Hırvatistan, İsviçre, Kanada ve Avustralya gibi onlarca
ülkede bal arıları gizemli bir şekilde ortadan kayboluyor. Yapılan ilk araştırmalar arı ölümlerinin ardından
cep telefonlarının olabileceğini gösterdi. Uzmanlar, “Cep telefonlarının ve baz istasyonlarının yaydığı radyas-
yon arıların navigasyon (yön bulma) yeteneklerini tamamen çökertiyor” açıklamasını yaptı. Arıların tekno-
loji kullanımının üst seviyelerde olduğu gelişmiş ülkelerde yüksek oranda ölmesi, cep telefonu ihtimalini
güçlendiriyor.

Yine aynı konudaki bir araştırma Hindistan'da yapılan bir araştırma arıların yok oluşundaki sırrı ortaya çıkar-
dı. Araştırmaya göre arıların ölümüne cep telefonlarının sinyalleri neden oluyor. Hindistan'da çevreci zooloji
profesörü Dr. Sainudeen Pattazhy'nin başlattığı araştırma, cep telefonlarının çiçeklerin özünü toplayan işçi
arılarının ölümünde etkili olduğunu gösterdi. Hindistan'ın Kerala eyaletinin çeşitli noktalarında yapılan arı
kovanı ölçümlerinde arıların azaldığı belirlendi. Patthazhy'nin yaptığı bir deneyde, bal kovanının yanına yer-
leştirilen cep telefonunun koloniyi 5-10 gün içinde dağıttığı ortaya çıktı. Cep telefonunun yaydığı manyetik
alan nedeniyle işçi arılarının kovana dönemedikleri gözlemlendi [6.4].

Metinde ileri sürülen savlara göre tabloda sorulan soruların her biri için “Evet” ya da “Hayır” ı işaretleyiniz
10� Cep telefonu sadece hayvanları etkiler. Evet / Hayır
11� Cep telefonları arı kovanlarına yakın olmalıdır. Evet / Hayır
12� Gelişmiş ülkelerde bal üretimi yapılmamalıdır. Evet / Hayır
13� Arılar yön bulmadan da bal yapabilir. Evet / Hayır

160