Page 6 - Fen Lisesi Fizik 9 | 6.Ünite

Soru: Yüklü iletken A ve B cisimlerinin birbirine dokunduktan sonra toplam yükleri -5q oluyor.
Cisimlerin dokunmadan önceki toplam yükleri kaç q'dur?

Cevap: Dokunma ile elektriklenmede yük kaybı yoktur. Cisimlerin dokunmadan önceki ve sonraki toplam
yükleri korunur. Bu sebeple dokunduktan sonraki toplam yükü -5q olan A ve B cisimlerinin dokunmadan
önceki yükleri -5q olacaktır.

B
ÇALIŞMA KÖŞESİ 1

C

İletken cisimlerin yarıçapları sırasıyla r, 2r ve 2r r
r‘dir. A cisminin yükü +3q olup B, C cisimleri q = 3q
A
şekildeki gibi bitişik ve yüklüdür. Cisimler
bu durumda iken +3q yüklü A cismi B ve C
cisimlerine dokundurulduktan sonra nötr A r
oluyor. B ve C cisimleri yalıtkan saplarından
tutulup birbirinden ayrılıyor. Son durumda B
ve C cisimlerinin yük dağılımı nasıldır?

Etki ile elektriklenme: Yüklü bir cismi nötr durumdaki iletken maddeye dokundurmadan, yüklerini etkile-
yecek kadar yaklaştırdığımızda nötr cismin üzerindeki yüklerin yer değiştirmesi olan kutuplaşma gözlenir.
Bu durumdan yararlanarak gerçekleştirilen elektriklenme çeşidine etki ile elektriklenme denir. Örneğin
birbirine temas eden yalıtkan ayaklar üzerindeki A ve B cisimlerine “-” yüklü bir cismi yaklaştırırsak aşağıdaki
gibi olur (Şekil 6.2, Şekil 6.3 ve Şekil 6.4).

A - A B
+ - + - + - + - + - + - + - + - B - - ++ + - - -
- + - - +++
+ - + - + - + - + - + - + - + - - - ---

Şekil 6�2: Yalıtkan ayaklar üzerindeki
iletken cisimler Şekil 6�3: İletken cisimlere yaklaştırılan
negatif yüklü çubuk
- A
- - B
- + + + + +
- - - - - - -
- + + + + + - - - - -

Şekil 6�4: Negatif yüklü cismin etkisi altın-
dayken ayrılan iletken cisimler
Etki ile elektriklenme sonucunda cisimler eşit miktarda zıt işaretli yükle yüklenir. Yaklaştırılan yüklü cisme
dokundurulmadığı sürece nötr hâldeki cisimlere yük akışı olmaz.

146