Page 43 - Fizik 11 - 1. Ünite - 1. Bölüm
P. 43

KUVVET VE HAREKET



                 24. ÖRNEK

                                                         Sürtünmeli yatay düzlem üzerinde bulunan 1 kg kütleli
                                           F = 20 N
                                                         m 1  ve 2 kg kütleli m  kolileri birbirine esnemeyen iple
                                                                          2
                                               53 o      bağlanarak 20 N büyüklüğündeki kuvvetle şekildeki
                                                         gibi çekilmektedir.  Yatay düzlemin m  kütleli koliyle
                                T                                                        1
                        m 1  = 1 kg  m 2  = 2 kg         arasındaki sürtünme katsayısı 0,1 ve m  kütleli koliyle
                                                                                          2
                                                         ise 0,5’tir.
                   Buna göre
                   a)  Sisteme etki eden net kuvvetin büyüklüğü kaç N olur?
                                                       2
                   b)  Kolilerin ivmesinin büyüklüğü kaç m/s  olur?
                   c)  Koliler arasındaki ipte oluşan gerilme kuvvetinin büyüklüğü kaç N olur?
                                                   o
                                      o
                      (g = 10 m/s2; cos 53  = 0,6 ve sin 53  = 0,8 alınız.)
                 ÇÖZÜM

                                                                 F y  = 16 N  F = 20 N

                                              N 1  = 10 N   N 2  = 4 N
                                                       m 2  = 2 kg   53 o
                                          m 1 = 1 kg                      F x  = 12 N
                                                       T
                                         F S1

                                          G 1  = 10 N    F S2   G 2  = 20 N
                   a)  Sisteme ait serbest cisim diyagramı çizilir. F kuvveti F x  ve F y  olarak yatay ve düşey bileşenlerine
                      ayrılır.
                                 o
                                                                         o
                      F x  = F  . cos 53  = 20 . 0,6 = 12 N       F y  = F . sin 53  = 20 . 0,8 = 16  N
                          Kolilerin ağırlıkları ve yüzeyin cisimlere uyguladığı tepki kuvvetleri bulunur.

                      G  = m  . g = 1 . 10 = 10 N  (  N  = G  = 10 N
                            1
                                                    1
                                                1
                       1
                      G  = m  . g = 2 . 10 = 20 N  (  N  = G  -  F y  = 20 - 16 = 4 N
                                                2
                                                    2
                            2
                       2
                          Kolilerle yüzey arasında oluşan sürtünme kuvvetleri bulunur.
                      F S1  = k  . N  = 0,1 . 10 = 1 N        F  = k  . N  = 0,5 . 4 = 2 N
                                                               S2
                              1
                                                                       2
                           1
                                                                    2
                          Koliye hareketi doğrultusunda etki eden net kuvvet
                      F net  = F x  - (F S1  + F S2 ) = 12 - (1 + 2) = 9 N olur.
                   b)  Kolileri birlikte hareket ettiren net kuvvet kullanılarak Newton’ın ikinci hareket yasası tüm sisteme
                      uygulanır ve kolilerin ortak ivmesi bulunur.
                      F net  = m toplam  . a  (  9 = (1 + 2) . a  (  a = 3 m/s2 olur.
                                                                                      N 1  = 10 N
                   c)    İpte oluşan gerilme kuvvetini bulabilmek için kolilerden birinin serbest   m 1  = 1 kg
                      cisim diyagramı çizilerek Newton’ın ikinci hareket yasası sadece bu ko-
                      liye uygulanır.                                                 F S1           T

                      F net  = m  . a  (  T - F  =  m  . a  (  T - 1 = 1 . 3  (  T = 4 olur.  G 1  = 10 N
                            1
                                      S1
                                            1

                                                                                                          55 55
   38   39   40   41   42   43   44   45   46   47   48