Page 62 - İşletme (Tüm Kitap)

1. ÜRETİLEN MAL VE HİZMET ÇEŞİDİNE GÖRE İŞLETMELER

KONUYA BAŞLARKEN

• Tarım sektörü ile sanayi sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin başarısını
etkileyebilecek temel faktörler neler olabilir? Tartışınız.
• İşletmelerin sanayi, hizmet ve tarım işletmesi olarak sınıflandırılmasındaki
ölçütlerin neler olabileceğini tartışınız.
• Soba üreten bir fabrika ile bir oteli ürettiği mal veya hizmetler yönünden kar-
şılaştırınız. İşletmenin yapısı ve işleyişi açısından farklılıklar ortaya çıkar mı?
Tartışınız.
İşletmeleri, ekonomideki işlevlerine ve yöneldikleri amaçlara göre değişik bi-
çimlerde sınıflandırmak mümkündür. İşletmelerin sınıflandırılması bilimsel bir şekilde
ele alınıp incelenmesi ve özelliklerinin daha yakından tanınıp sorunlarına sağlıklı ve
tutarlı çözümler üretilmesini sağlar. Bunun yanı sıra sınıflandırma işletmelerin çalışma
konularını ve içinde bulundukları üretim dallarını da gösterir. İşletmeler, literatürde farklı
sınıflandırılsa da genel olarak üretilen mal ve hizmet çeşidi yönünden sanayi, hizmet ve
tarım işletmeleri olarak üçe ayrılır.
1.1. Sanayi Sektöründeki İşletmeler
Ham maddelerin veya yarı işlenmiş maddelerin kullanıma hazır hâle getirilme-
sine sanayi denir. Sanayi, ülkelerin gelişmesinde önemli bir aşamadır. Çünkü gelişmiş
ülkeler, zenginliklerinin önemli bir kısmını sanayileşme ile sağlamışlardır. Üretim süre-
cinde kullanılan ham madde veya malzemeleri fiziksel ya da kimyasal yönden değişikliğe
uğratarak yeni bir ürüne dönüştüren sanayi işletmelerine mobilya, tekstil, konfeksiyon,
kâğıt, kimya, çimento, demir-çelik, dayanıklı tüketim malları, cam, madencilik, otomotiv
vb. örnek olarak verilebilir. Sanayi işletmelerinde faaliyetlerin yoğunlaştığı alan genellik-
le fabrikalardır. Sanayi işletmelerinin başlıca özellikleri aşağıda sıralanmıştır.
• Ham madde ve malzemeleri kullanarak yeni bir ürün oluşturur.
• Faaliyetler, çoğunlukla fabrikalarda yoğunlaşır.
• Üretim, çoğunlukla gelişmiş tekniklerle gerçekleştirilir.
• Üretim sürecinde kullanılan girdiler, fiziksel ya da kimyasal yönden değişikliğe
uğrar.
• Üretim, genellikle seri imalat şeklinde gerçekleştirilir.

60