Page 75 - İşletme (Tüm Kitap)

3. HUKUKSAL YÖNDEN İŞLETMELER

KONUYA BAŞLARKEN

• Çevrenizde faaliyet gösteren işletmelerin bazılarının tabelalarında gördüğü-
nüz “AŞ” ve “Ltd.Şti.” gibi kısaltmaların ne anlama geldiğini araştırınız.
• Bazı işletmelerin bir tek kişi bazılarının ise birden fazla kişi ile kurulma se-
beplerini tartışınız.
İşletmelerin hukuki yapıları bakımından sınıflandırılmasına ilişkin çeşitli görüş-
ler bulunmaktadır. Hukuki yapıları bakımından işletmeler öncelikle ikiye ayrılır.
3.1. Tek Kişi İşletmeleri
Sermayesi bir tek kişi tarafından sağlanarak kurulan ve yönetilen işletmelerdir.
Bu kişi, işletmeyi kurmak için gerekli olan sermayeyi sağlayıp emeğini, bilgi ve beceri-
sini ortaya koyarak işletmeyi kurar ve işletir. Kâr ve risk kişiye aittir. Tek kişi işletmeleri,
az sermaye ile kolaylıkla kurulabilir. Ayakkabı tamircisi, bakkal, büfe, berber, kuaför vb.
tek kişi işletmelerine örnek olarak verilebilir.
3.2. Ortaklıklar
İki veya daha fazla gerçek ya da tüzel kişinin belli bir amaca ulaşmak için bir
araya gelerek kurdukları işletmelerdir. Ortaklıklar adi şirket ve ticaret şirketleri olarak
ikiye ayrılır.

Gerçek Kişi: İnsanın kendisi, bireydir.
BİLGİ NOTU isim altında oluşturdukları, gerçek kişiler gibi hakları, borçları ve sorumluluk-
Tüzel Kişi: Belli bir amaca ulaşmak için gerçek kişilerin başka bir

ları olan kişiliktir. Kanun ve tüzüklerle kişilik kazandırılmış insan ve mal toplu-
luklarına tüzel kişi denir.

Gerçek kişilerin oluşturdukları ortaklıklara adi şirket, tüzel kişiliğe sahip or-
taklıklara da ticaret şirketleri denir. Adi şirketler Borçlar Kanunu’na, ticaret şirketleri
de Türk Ticaret Kanunu’na tabidir. Ticaret şirketlerini şahıs ve sermaye şirketleri olmak
üzere iki başlık altında incelemek mümkündür.
3.2.1. Şahıs Şirketleri
Daha ziyade birbirini tanıyan ve birbirine güvenen iki veya daha fazla kişi ta-
rafından kurulan işletmelerdir. Bu bakımdan ortakların sayısı sınırlıdır. Ortaklığın devri
güçtür. Ortakların güvenilir olması şirkete yansır. Çünkü ortaklar, şirket borçlarına karşı
sınırsız sorumludur (komandit şirketlerin komanditer ortakları hariç). Şahıs şirketleri adi

73