Page 70 - İşletme (Tüm Kitap)

• 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’de saklı tutulan hususlar dışında özel
hukuk hükümlerine tabi olan kuruluşlardır.
İktisadi Devlet Teşekkülü (İDT): Sermayesinin tamamı devlete ait, ekonomik
alanda ticari esaslara göre faaliyet göstermek ve kâr etmek amacıyla kurulan kamu ikti-
sadi teşebbüsleridir. Örneğin T.C. Ziraat Bankası, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı
(TPAO), Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK), Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO)
vb.
Kamu İktisadi Kuruluşu (KİK): Sermayesinin tamamı devlete ait olan ve te-
kel niteliğindeki mallar ile temel mal ve hizmet üretmek ve pazarlamak üzere kurulan,
kamu hizmeti niteliği ağır basan kamu ekonomik teşebbüsleridir. Bu kuruluşların asıl
amacı, kamu hizmetlerini yerine getirmek ve bu faaliyetleri gerçekleştirirken sosyal fay-
da sağlamayı ön planda tutmaktır.
Türkiye’de faaliyet gösteren KİK’lerden bazıları şunlardır: T.C. Devlet Demir
Yolları (TCDD), Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) vb.
Kamu işletmelerinin genel özellikleri aşağıda sıralanmıştır.
• Sermayelerinin tamamı veya bir kısmı kamu kuruluşlarına aittir.
• Özel işletmelerin çeşitli nedenlerle yatırım yapmadığı veya yapamadığı alanlara
yatırım yapar.
• Kamu işletmeleri özel sektöre rakiptir, bazıları ise sosyal fayda sağlamak ama-
cıyla kurulmuştur.
Özelleştirme: Mal veya hizmet üreten işletmelerde kamunun üstlendiği göre-
vin en aza indirilmesi veya tamamen özel işletmelere devredilmesidir.
Son yıllarda kısmen veya tamamen özelleştirilen işletmelerden bazıları şunlardır:
Süt Endüstrisi Kurumu
Türk Telekom AŞ
Çinkur
Petlas Lastik Sanayi AŞ
Et ve Süt Kurumu
Sümer Holding
Petrol Ofisi AŞ
Tüpraş
Petkim
Çukurova Elektrik AŞ
Etibank
Denizbank
Karabük Demir Çelik
TAKSAN (Takım Tezgâhları) AŞ
Türkiye Denizcilik İşletmeleri
SEKA
Erdemir
TEKEL
TEDAŞ

68