Page 368 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
TARİH 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 115
6. ÜNİTE : SULTAN VE OSMANLI MERKEZ TEŞKİLATI > 6.2. Padişah, Hanedan Ve Kanunnâme-i Ali Osman
Kavram : Kanunnâmeler
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Çalışmanın Adı KANUN VE DÜZEN 20 dk.
Çalışmanın Amacı Kanunnâmelerin devletin işleyişi ve toplum düzenindeki etkisini açıklayabilme.

1.Yönerge

Çıkarılış şekillerine göre Osmanlı kanunnâmeleri

Padişah Hükümleri Şeklindeki Kanunnâmeler.
1 Bu kanunnâmeler belirli idarî meselelere ya da ihtiyaçlara cevap vermek ama-
cıyla hazırlanmıştır. Fermanlar yahut beratlar şeklinde yayımlanan ve valilerle
kadılar tarafından uygulanma ları istenen hükümlerdir.

Sancak Kanunnâmeleri.
Bu kanunnâmeler, öncelikle tımarların yürürlükte olduğu eyaletlerde reâyâ ile
2 tımar sahipleri arasındaki anlaşmazlıkları çözmek amacıyla hazırlanmıştır.

Belirli Gruplarla İlgili Kanunnâmeler.
Özel kanunnâmeler genellikle belirli bir yerde devlete hizmet eden reâyâ grupları
3 için çıkarılmıştır.

Devlet Teşkilâtlarıyla İlgili Kanunnâmeler.
4 Saray, hükümet ve protokol konularıyla ilgili devlet işlerini düzenlemek amacıyla
çıkarılan kanunnâmelerdir.

Genel Kanunnâmeler.
Bu tür kanunnâmeler devletin bütün bölgelerinde yürürlükte olmak üzere dü-
5 zenlenmiştir. Bu kanunnâmeler, arasında yer alan adaletnâmeler vasıtasıyla
devlet otoritesini temsil edenlerin reaya ile ilişkileri de düzenlenmiş, yöneticilerin
reaya’ya karşı kötü davranmalarını engellemek amacıyla olağanüstü tedbirler
alınmıştır.

1. Verilen örneklerden yola çıkarak kanunnâmeyi nasıl tanımlarsınız?

215