Page 75 - Fizik 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

41 FİZİK 12

6. ÜNİTE : MODERN FİZİĞİN TEKNOLOJİDEKİ UYGULAMALARI > 6.3. Süper İletkenler
Kavram : Süper İletken
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı SIFIR DİRENÇ, YÜKSEK AKIM 15 dk.
Çalışmanın Amacı Süper iletken kavramını tanımlayabilme.

Yönerge: Metinden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

SIFIR DİRENÇ, YÜKSEK AKIM
Direnç, bir iletkenin içinden geçen akıma karşı gösterdiği zorluktur. Bu nedenle iletkenden geçen akı­
mın sürekliliğinin sağlanabilmesi için üreteçler devreye kesintisiz enerji sağlar. Bazı iletkenler kritik bir
sıcaklığa ulaştıklarında akıma karşı direnç göstermez ve süper iletken durumuna geçer. Bu durumda
devreye akım sağlamak için üretecin fazladan enerji harcaması gerekmez. Ayrıca süper iletken madde­
lerde manyetik itme kuvveti oluşur. Süper iletkenlerin bu özelliklerinden faydalanılarak maglev trenleri
tasarlanmıştır. Bu trenlerde sürtünme kuvveti en küçük değere ulaştırılarak yüksek hızlarda hareket et­
meleri sağlanmıştır. Ayrıca bu manyetik itme kuvvetinden yararlanılarak MR cihazı tasarlanmış ve sağlık
alanında görüntüleme teknolojisinde de kullanılmaya başlanmıştır.
Ülkemizde Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi (BAİBÜ) Fen­Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü aka­
demisyenleri bor madenini kullanarak süper iletken tel üretti. Bor madeninden üretilen bu telin ­250 °C
ve ­ 270 °C’ye kadar soğutulduğunda yüksek akımları dirençsiz bir şekilde geçirdiği belirlendi.
Hiçbir direnç olmadan çok yüksek akımlar geçiren bir tel ürettiklerini belirten yetkililer, “Bu tellerimizi yurt
dışına götürüp orada test ettik. Test sonuçları oldukça iyi çıktı. Oradaki sistemde maksimum 150 amper
akım verebiliyorlar. Onun tamamını kullandıkları hâlde bu tellerimiz süper iletkenlikten çıkmadı, yani o
akımı dirençsiz taşıdı.” diye belirttiler.

Sorular

1. Süper iletken maddelerin özelliklerini belirtiniz. Bu özelliklerin teknolojiye katkısını yorumlayınız.

2. Ülkemizin süper iletkenler alanında yaptığı çalışmalardaki gelişmelerin sağlayacağı yararlar hak-
kındaki düşüncelerinizi belirtiniz.

3. Metinden hareketle süper iletken kavramını tanımlayınız.

72
Hazırlayan: Biran KAYA