Page 120 - Biyoloji 9 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
BİYOLOJİ 9
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 57
2. ÜNİTE : HÜCRE > 2.1. Hücre
Kavram : Lizozom
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı HÜCRENİN ÖĞÜTME MAKİNESİ 20 dk.

Çalışmanın Amacı Lizozomun özelliklerini açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıda verilen metin ve şekillerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Lizozom Hücre Yapısı
Lizozom
Lipit
katmanı Zar

Zar Hidrolitik
proteinleri enzimler

Hücrenin sindirim ve geri dönüşüm organeli olan lizozomlar, hidrolitik enzimler içeren zarla çevrili kese-
lerdir. Hidrolitik enzimler, makromoleküllerin sindiriminde kullanılır. Proteinleri, polisakkaritleri, yağları ve
nükleik asitleri lizozomal enzimler hidroliz edebilir. Lizozomlar sadece yıkılması gereken büyük molekül-
lerin parçalandığı yer değil; aynı zamanda hücrenin organellerinin, hücreler arası ölü doku parçacıkla-
rının, görevini tamamlamış veya hasar görmüş moleküllerin ve mikroorganizmaların da son durağıdır.
Gelişen kurbağa larvalarının kuyruğu, insan embriyosunun parmak aralarındaki perde lizozom enzimleri
ile ortadan kaldırılır. Ayrıca lizozom, spermin baş kısmında bulunup yumurta hücresinin dış katmanının
delinmesini sağlar. Lizozom delinir veya parçalanırsa içerdiği enzimler sitoplazmaya dökülür ve sitoplaz-
ma sindirilir. Bu olaya otoliz denir. Otoliz olayı ile sindirilen hücrelerin yerine yenisi yapılır.

LİZOZOMU ÖĞRENİYORUM
Çalışma ortamı Hangi hücrelerde Sentezinde hangi
Temel görevi nedir?
nasıldır? bulunur? organeller görev alır?
Lizozomun içinde bulunan Çekirdeği olan tüm hayvan Lizozomal enzimler ve Lizozom, içerdiği enzimler
enzimler, pH değeri yak- hücrelerinde bulunur. lizozom zarı, granüllü en- sayesinde hücre içine
laşık olarak 5 olan asidik Bitki hücrelerinde lizozom doplazmik retikulum (ER) giren besinleri ve yabancı
ortamlarda çok iyi çalışır. bulunmaz. tarafından yapılır ve daha molekülleri sindirir.
ileri değişiklikler için golgi
aygıtına gönderilir.

1. Lizozomu temel görevi açısından incelediğimizde vücudumuzda bulunan hangi organımıza benze-
tebiliriz? Gerekçesiyle yazınız.

117