Page 144 - Biyoloji 9 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
BİYOLOJİ 9
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 69
2. ÜNİTE : HÜCRE > 2.1. Hücre
Kavram : Emme Kuvveti
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı NOHUT PİŞENE KADAR 20 dk.

Çalışmanın Amacı Emme kuvvetini açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıda verilen metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Anneniz yarın akşama nohut yemeği pişireceğini söylediği anda aklınıza ilk gelen ne olabilir? İlk hazırlık
aşamasının nohutu suya koyup bir süre bekletilmesi değil mi? Anneniz nohutu neden suya koyuyor?
Suda bekleyen nohuttaki değişimi biyolojik olarak nasıl açıklarız? Suda bekletilen nohutta, az yoğun
olan su, daha yoğun olan tarafa geçer, yani nohuta geçer. Nohut suyu içine alıp tuttuğu için hacim olarak
büyür ve şişer. Nohut suyu alırken içinde bulunan katı maddeler suya geçmez. Bu durum hücre içerisin-
de basınç yaratır. Bu basıncın adı osmotik basınçtır. Oluşan osmotik basınç sonucu zar genişler. Suyun
zara yapmış olduğu basınca da turgor basıncı denir. Biz bunu dışarıdan, nohutun yeterince şişmiş ve
pişmeye hazır olduğunda görürüz.

Osmotik Basınç - Turgor Basıncı = Emme kuvveti

Bu denklemin açılımı ve formülü şöyle ifade edilebilir:
Emme kuvveti (EK), hücre için osmotik basıncı (OB) ile turgor basıncı (TB) arasındaki farka eşittir.
EK = OB - TB

Bu formülden çıkarılabilecek sonuçlar aşağıdaki şekilde verilmiştir.

Bir hücrenin OB Hücre içinde OB Hücre su aldıkça Hücre su
yüksekse EK de ve TB birbirine OB azalır, TB kaybettiğinde OB
yüksektir. zıt çalışır. artar. artar, TB azalır.

Aşağıdaki grafik de emme kuvvetini tam olarak açıklamaktadır.

Grafik: Osmotik Basınç, Turgor Basıncı ve Emme Kuvveti
Osmotik Kuvvetler

Osmotik Basınç
Osmotik Denge
Emme Kuvveti
Turgor Basıncı

Zaman

141