Page 190 - Biyoloji 9 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
BİYOLOJİ 9
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 92
3. ÜNİTE : CANLILAR DÜNYASI > 3.2. Canlı Âlemleri ve Özellikleri
Kavram : Bakteriler
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı BAKTERİ DEYİP GEÇME 20 dk.

Çalışmanın Amacı Bakterilerin biyolojik ve ekonomik önemini açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıda bakteri türlerini anlatan metin ve görseller verilmiştir. Metin ve görsellerden yararla-
narak soruları cevaplayınız.

Bakterilerin (Görsel 1) hücrelerinde çekirdek ve zarlı organelleri
bulunmaz. Bu sebeple prokaryotik canlılar olarak sınıflandırılır.
Yeryüzündeki her ortamda bulunabilirler: toprakta, deniz suyunda,
okyanusun derinliklerinde, yer kabuğunda, deride, hayvanların ba-
ğırsaklarında, asitli sıcak su kaynaklarında, radyoaktif atıklarda…
Uygun şartlarda büyük bir hızla büyür, bölünerek eşeysiz ürerler.
Bu bölünmeyle birbirinin aynısı iki yavru hücre meydana gelir.
Bakteriler yiyeceklerin bozulmasına ve hastalıklara sebep olabilir-
ler. Bununla birlikte zararlı türlerinin yanı sıra faydalı türleri de çoktur.

Görsel 1: Şekillerine göre bakteri çeşitleri

Bağırsaklarda yaşayan bakteriler, B ve K vitamini sentezleyebilir.
Çürükçül bakteriler; ölü hayvan ve bitkilerin dokularını parçalayarak
oksijen, karbon, azot, fosfor ve kükürdü havaya, toprağa ve suya
geri döndürür. Bu maddeler daha sonra diğer canlılar tarafından
kullanılabilir. Bazı bakteriler peynir, yoğurt, sirke, turşu gibi besinle-
rin üretiminde görev alır.
Laktik asit bakterileri ve Bifidobacterium sp. (Görsel 2), probiyotik
Görsel 2: Bifidobacterium sp. olarak en sık kullanılan bakterilerdir. Probiyotikler, sağlık üzerinde
olumlu etki yaptıkları düşünülen mikroorganizmalardır. Sindirim sis-
temini düzenlemeye ve bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olmaları, çeşitli nedenlerle artan
kaybedilen yararlı bakterilerin geri kazanımını sağlamaları, yine çeşitli nedenlere bağlı olarak artan za-
rarlı bakterilerin sayısını azaltmaları, bağırsak sağlığını desteklemeleri, probiyotiklerin faydaları denince
akla ilk gelenlerdir.

Antibiyotik, aşı, serumların ve bazı hormon, ilaç ve kimyasal maddelerin üretilmesinde bakterilerden
yararlanılır.
Azot Döngüsü

Azot bağlayan bakteriler, atmosferde serbest hâlde bulu-
nan azot gazını bünyelerine alarak amonyağa dönüștü-
rür. Fazla amonyak, toprağa salınır. Burada nitrifikasyon
bakterileri tarafından önce nitrite sonra da nitrata dönüș-
türülür. Nitrat, bitkiler tarafından emilir ve protein gibi
önemli moleküllerin üretiminde kullanılır. Böylece azot,
besin zincirine girer (Görsel 3).

Görsel 3: Azot döngüsü

187