Page 194 - Tarih 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
TARİH 9
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 104
3. ÜNİTE : ORTA ÇAĞ’DA DÜNYA > 3.4. Kanunlar Gelişiyor
Kavram : Roma Hukuku
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Çalışmanın Adı ROMA HUKUKU 20 dk.
Çalışmanın Amacı Roma Hukuku’nun oluşumunu ve günümüze etkilerini değerlendirebilme.

1. Yönerge: Metin ve görselden hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Görsel 1
Roma Hukuku ve Günümüz

Bizans İmparatoru Justinianus, Roma Hukuku’nun eski maddelerini toplamış, çağın ve toplumun
gerçeklerine uygun düştüğü oranda yazılı olarak saptayarak yürürlüğe koymuştur. Justinianus’un
hukuk alanındaki çabaları, Roma Hukuku’nu, Klasik Hukuk Dönemi’nde ulaştığı en yüksek düzeye
yeniden ulaştırmaya yönelik olmuştur. Avrupa’nın bugünkü hukuk düzenine erişmesindeki en büyük
pay, hukukun rahat ve özgür biçimde işlenebilmesini sağlayan hukukçuların ve hukukla uğraşan
düşünürlerindir. Temel bir hukuk sistemi olan Roma Hukuku’nun yersel hukuklarla birleşmesi, Yeni
Çağ’dan itibaren Avrupa’daki hukukun gelişmesine daha akıcı ve akılcı bir yön vermiştir. Roma
Hukuku’nun Avrupa ülkelerinde uygulanan hukuk hâline gelmesine “Roma Hukuku’nun İktibası”
(reception) denmekteydi. Böylece gelişen ve çeşitli etkenlerle yeni nitelikler kazanan Roma Hukuku,
Avrupa’da “Ortak Hukuk” (ius commune) adı altında tamamlayıcı hukuk olarak uygulanmaya baş-
landı. Ortak hukukun çeşitli bölgesel hukuklarla ilişkisinde, şehir hukukunun ülke hukukuna, ülke
hukukunun ortak hukuka göre önceliği vardı. Buna göre her ülkenin kendi örf ve âdet hukuku, devlet
örgütü ile ilgili kuralları bulunmaktaydı ve ilk planda bunlar uygulanmaktaydı. Ancak bu bölgesel
ve ulusal hukuklarda boşluklar olduğunda, bu boşluklar Roma Hukuku kuralları ile dolduruluyordu.
Roma Hukuku’nun benimsenmesi ülkeden ülkeye farklılıklar göstermişti. Roma Hukuku, kıta Avru-
pası hukuk sistemlerini anlayabilmek için bir anahtar niteliğindedir. Roma Hukuku bugün özellikle
Kıta Avrupası’nda yürürlükte olan birçok özel hukuk sistemine ve bunların ana kurallarının büyük
bir kısmına kaynak olmuştur. Bu nedenle Roma Hukuku, bu hukuk sistemlerinin dayandığı temeller-
den biridir. Günümüzde Almanya, Fransa, İtalya, İsviçre gibi ülkelerde yürürlükte olan özel hukuk
kurallarının büyük bir kısmı Roma Hukuku temellerine dayanmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti de 29
Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte giriştiği kanunlaştırma hareketiyle birlikte, Batı
Avrupa ülkelerinden birçok kanunu iktibas etmiş ve dolayısıyla hukuk sistemi itibariyle Roma Hu-
kuku’na dayanan Kıta Avrupası Hukuk Sistemi içine girmiştir.
(Seldağ Güneş Ceylan, “Roma Hukukunun Günümüz Hukuk Düzenlerine Etkisi”,
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.8, S.2, Ankara 2004,
s.75, 82, 92’den düzenlenmiştir.)

191