Page 196 - Tarih 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
TARİH 9
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 105
3. ÜNİTE : ORTA ÇAĞ’DA DÜNYA > 3.4. Kanunlar Gelişiyor
Kavram : Justinianus Kanunları
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Çalışmanın Adı JUSTİNİANUS’UN HUKUK DERLEMELERİ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Justinianus Kanunları’nın ortaya çıkış gerekçelerini değerlendirebilme.

Yönerge: Metin ve görselden hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.

“Roma Adaletinin En Kutsal Tapınağı”
İmparator Justinianus Dönemi, pek çok tarihçi tarafından Bizans İmparatorluğu’nun Altın Çağı ola-
rak kabul edilmektedir. Dönemin en iyi hocalarından üst düzey bir eğitim alan Justinianus, Roma
hukuku ve tarihi konularında uzmanlaşmış, küçük
yaştan itibaren ilgi duyduğu teoloji alanında bilgisi-
ni derinleştirme olanağı bulmuştur. Bu da ona, eski
Roma’nın görkemini kavrama olanağı sağlamıştır.
Ona göre bunun sırrı mutlakiyetçi bir imparatorun
iradesine boyun eğmiş ve Hristiyanlığın tek ve ger-
çek bir Tanrı inancı çerçevesinde birleşmiş evrensel
bir devlet anlayışıdır. Nisan 527’den Aralık 565’te
ölümüne değin otuz sekiz yıl boyunca saltanat sür-
müştür. Iustinianus, kendisine iki büyük hedef belir-
lemiştir. İlki Roma imparatoru olarak imparatorluğu
eski bütünlük ve refahına kavuşturmaktır. İkincisi
ise Hristiyan bir imparator olarak kilise dogmala-
rını ve düzenini egemen güç tarafından belirleme-
nin doğru olduğu inancı ile herkesi Ortodoksluk
şemsiyesi altında toplamaktı. Ayrıca Justinianus,
Roma’nın güzel günlerinde sahip olduğu düzen ve
refahı; hukuki ve idari alanlardaki gerçekleştirilen-
ler önlemlere indirgemiştir. Bu bağlamda hukuki
düzenlemelere büyük önem vermiştir.
Roma hukukunun bilgi kaynaklarının en başta ge-
leni ve en genişi, sonradan ‘Corpus Iuris Civilis’
Görsel 1 ismiyle anılan Iustinianus’un derlemesidir. Bu isim
Iustinianus tarafından konulmuş değildir. İlk olarak 1583’te Romanist Fransız âlimi Dionysius Go-
thofredus (1549-1622) tarafından bu başlık altında basılmıştır. Corpus Iuris Civilis, Hristiyan kili-
sesinin hukukunu toplayan ‘Corpus Iuris Canonici’ye bir karşılık teşkil etmekteydi. ‘Corpus Iuris
Civilis’ başlığı bilhassa özel hukuku ihtiva ettiğinden ‘civilis’ sıfatı hususi hukuk derlemelerini nite-
lendirmek için kullanılmış ve bunlara medeni kanun anlamında ‘Code Civil’ ismi verilmiştir.
Corpus Iuris Civilis, 528-534’te altı yıllık bir süre içinde meydana getirilmiş ve bir kanun kitabı
olarak düşünülmüştür. Bununla birlikte Corpus Iuris Civilis, modern hukuklardaki kanun derleme-
lerinin özelliklerini taşımamıştır. Günümüzde kanun derlemeleri, bir konuda genelden özele doğru
belli bir sistem içinde toplanmış hukuk kurallarını kapsarken Corpus Iuris Civilis’in büyük bir bölü-
mü özel, münferit olaylara ilişkindir. Bu özelliği beraberinde bir takım sıkıntıları da getirmektedir.
Eserde, çağının gereksinmelerine ve hukuki düşünüşüne göre ayıklanan geçmiş dönemlerin hukuk
malzemeleri sistematik bir düzen içinde bir araya toplanmıştır.

(Murat Orhun, “Justinianus’un Hukuk Reformu”, Turkish Studies, C.10/5,
Ankara 2015, s.269-272’den düzenlenmiştir.)

193