Page 29 - Biyoloji 10 | KAZANIM KAVRAMA ETKİNLİKLERİ

5 BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. ÜNİTE: Ekosistem Ekolojisi ve Güncel Çevre Sorunları
Konu DOĞAL KAYNAKLAR VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN KORUNMASI 40 dk.
10.3.3.2. Biyolojik çeşitliliğin yaşam için önemini sorgular.
Kazanımlar
10.3.3.3. Biyolojik çeşitliliğin korunmasına yönelik çözüm önerilerinde bulunur.

1. Yönerge Biyolojik çeşitliliğin yaşam için önemi kavranır.

• Biyolojik çeşitlilik (biyoçeşitlilik) bir yaşam ortamındaki canlı türlerin, bunlara ait genetik özelliklerin, habi-
tatların ve bu habitatlarda gerçekleşen ekolojik ilişkilerin zenginliğini ifade eden bir kavramdır.
• Belirli bir alanda tür çeşitliliği, ekosistem sayısı ve çeşidinin artması biyolojik çeşitliliği de artırır. (Örneğin
tropikal yağmur ormanları tür çeşitliliği bakımından dünyanın en zengin yaşama alanlarıdır.)
• Doğal kaynakların kontrolsüz tüketimi tür çeşitliliğinin azalmasına neden olmaktadır.
• Dar ve sınırlı yayılış alanlarına sahip özel ekolojik koşullarda yaşayan türlere endemik türler denir. Ülkemiz
endemik türler bakımından oldukça zengindir (Kazdağı köknarı, İspir meşesi, yanardöner çiçeği, çobandike-
ni, sığla ağacı ülkemizin endemik türleridir.).
• Bir türün ilk olarak ortaya çıktığı ve yayıldığı bölgeye gen merkezi denir. Örneğin buğdayın gen merkezi
ülkemizdir.
• Ülkemizde farklı coğrafi koşullar ve iklim koşullarının görülmesi biyoçeşitliliği de artırmıştır.

2. Yönerge Biyolojik çeşitliliğin korunmasına yönelik çözüm önerileri tartışılır.

• İnsan, yaşadığı ortama zarar verdiği sürece kendisi de zarar görecektir.
• Biyolojik çeşitlilik, insan faaliyetlerinden dolayı günümüzde tehlike altındadır.
• Nadir rastlanan bitki ve hayvanları koruma amaçlı kurulan birimlere gen bankası denir.
• Ender rastlanan veya bulunması güç olan bitki ve hayvan türlerini tekrar yetiştirmek ya da genetik çeşitliliğini
artırmak için gen bankalarından yararlanılır. Gen bankalarında kök hücre de saklanabilir.
• Bitki ve hayvanlardan alınan örnekler, gen bankalarında hücrelerin kimyasal ve biyolojik etkilerini durdur-
mak ve parçalanmalarını önlemek için düşük sıcaklıklarda saklanmaktadır.
• Ülkemizde 2010 yılında Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı'nın Ankara/Yenimahalle yerleşkesinde açılan
ve dünyanın üçüncü büyük gen bankası olan Türkiye Tohum Gen Bankası’nda hem bitki hem bakteri hem de
mantar gen kaynakları koruma altına alınmıştır.
• Ülkemizde biyolojik çeşitliliğin korunmasında en büyük problemlerden biri de biyokaçakçılıktır. Nesli tüken-
mekte olan türler ve endemik türler, çeşitli yollarla yurt dışına kaçırılmaya çalışılmaktadır.
• İnsan etkisiyle biyolojik çeşitliliği tehdit eden durumlar:
▶ Aşırı otlatma
▶ Orman yangınları
▶ Düzensiz kentleşme
▶ Kontrolsüz avcılık
▶ Nüfus artışı
▶ Fosil yakıtlardan kaynaklı kirlilik

28