Page 40 - Felsefe 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FELSEFE 10 9

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
1. Ege’deki bir koyu, tasarladığı otele uygun olduğu için güzel bulan bir mimar ya da incelemek istediği canlıları barın-
dırdığı için beğenen bir biyolog estetik bir tavır içinde değildir. Aynı koyu yalnızca kıyıya vuran dalgaların izlerinden,
yamaçtaki ormanın suya yansımasından etkilenerek beğenen bir kişinin bu tavrı estetiktir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi estetik tavrın belirleyici bir özelliğidir?
A) Kişinin bir nesneyi kendi ölçütlerine dayanarak beğenmesi
B) Kişinin hoşuna giden bir nesnenin çoğunluk tarafından da beğeniliyor olması
C) Kişinin ilgi duyduğu nesneye çıkar gözetmeyen bir beğeni ile yönelmesi
D) Kişinin beğenisinin nesnenin bütününe değil belirli özelliklerine yönelik olması
E) Kişinin bir nesne ile ilgili beğenisini başkalarıyla paylaşmak istemesi
(1999-ÖSS)

2. Michelangelo bir anıt heykel yapmak üzere görevlendirilir. Heykelinde kullanacağı malzeme için mermer ocağına
gider. Sanatçı, kendilerini eşsiz heykellere dönüştürecek yontma kalemini bekler gibi görünen o mermer kütlelerin
karşısında coşkuyla kendinden geçer. Böylece ocaklarda altı aydan fazla zaman geçirir. Oysa mermer kütlelerin içinde
uyuyup kalmış figürleri kurtarmak için bir an önce işe koyulması gerekirdi.
Bu parçaya göre sanatçının işlevi aşağıdakilerden hangisidir?

A) İdeale uygun sanat eseri ortaya koymak
B) Doğayı aynen yansıtmak
C) Yeni bir form yaratmak
D) Hayal gücünün sınırlarını zorlamak
E) Malzemeyle sınırlı sanat etkinliğinde bulunmak
(2010-YGS)

3. “Bir sanatçı hiçbir zaman ideal koşullar altında çalışmaz. Aksi takdirde eseri ortaya çıkmaz. Sanatçı, dünya mükem-
mel olmadığı için vardır. Sanat kusurlu bir dünyadan doğar.”
Ünlü yönetmen Andrei Tarkovsky’nin bu sözü, sanat eserinin hangi özelliğini vurgulamaktadır?

A) Biricikliğini
B) Evrenselliğini
C) Kalıcılığını
D) Güzelliğini
E) Eleştiriciliğini
(2014 YGS)

4. Sanat yapıtları hakkında “güzel” veya “çirkin” gibi yargılarda bulunuruz. Kimi filozoflara göre bu yargılar, bilimdeki
“Belli koşullarda su yüz derecede kaynar.” türündeki yargılardan gerek biçim bakımından gerek içerik bakımından
farklıdır. Bilimdeki yargılar; genelgeçer, nesnel ve koşullu yargılardır. Ama estetik yargılar, örneğin bir şiirden, bir
resimden haz duyduğumuzda dile getirdiğimiz yargı, hep bizim ruhsal durumumuzu, haz duyup duymadığımızı
belirten öznel yargılardır. Çünkü birisinin “güzel” bulduğu bir resmi veya müzik parçasını, bir başkası güzel bulma-
yabilir yani beğenmeyebilir.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?

A) Bilimdeki yargılar ile estetikteki yargılar birbirine benzer.
B) Sanat yapıtı öznel yaşantıların nesnelleştirilmiş biçimidir.
C) Sanat yapıtındaki güzel, doğadaki güzelden daha etkileyicidir.
D) Estetik yargıların kişiden kişiye değişmesi beğeni farklılığındandır.
E) Felsefenin görevi, estetik yargıyı ve beğeniyi öznellikten kurtarmaktır.
(2015 YGS)

39