Page 38 - Felsefe 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FELSEFE 10 9

3. ÜNİTE: Felsefenin Temel Konuları ve Problemleri

Konu Sanat Felsefesi 20 dk.
Kazanımlar 10.3.7. Sanat felsefesinin konusunu ve problemlerini açıklar.

1. Yönerge
Öğrencilerin aşağıdaki metni okuyarak tabloda yer alan ifadeleri estetik beğeni olup olmaması açısından değerlendir-
melerini sağlayınız.
Kant, “Beğeni yargısını belirleyen haz (veya hoşlanma) tümüyle çıkar veya yarar fikrinden uzaktır.” diyor. Yarar, bir ob-
jenin varlığına duyulan bir ilgiyi ve isteği gösterir. Ama bir şeyin güzel olup olmadığı söz konusu olduğunda hiç kimse o
şeyin varlığı ile ilgilenmez. Yani estetik hoşlanma, güzel dediğimiz objenin varlığından hiçbir karşılık beklemeden duyu-
lan salt bir hoşlanmadır. Kant’ a göre güzellik hakkındaki bir yargıya pek az da olsa bir yarar veya çıkar düşüncesi karışırsa
ona artık salt bir beğeni yargısı denemez.
Kaynak: “Kant Estetik'inde Güzel ve Yüce Değerleri” Neclâ Arat, Felsefe Arkivi, Yıl 1977, Sayı 21 (s.72)

İfadeler Estetik beğeni Estetik beğeni değil
Müzik eserinde melodiler arasındaki uyumu beğenmek X
Arkadaşlarının beğendiği filmi hoşlanmasa da izlemek
Okunan şiirin insanda bıraktığı haz
Annesini gören çocuğun yaşadığı mutluluk
Güneşin batışını hayranlıkla izlemek
Tablonun açık artırmadaki satışından keyif almak
Evin mimarisinin insanda bıraktığı hoşluk
Yeni aldığı ayakkabının yaşattığı sevinç
Yemeğin damakta bıraktığı lezzet

2. Yönerge
Öğrencilerin aşağıdaki metni okuyarak tabloda verilen ifadeleri sanatın veya zanaatın özelliği olması açısından
örnekte verildiği gibi işaretlemelerini sağlayınız.
Yaratma ile hüner, ustalık ya da el becerisi birbirinden ayrı şeylerdir. Ancak onların ayrı olması, aralarında bir ilgi olma-
dığı anlamına gelmez. Üstelik bu ilgi, birbirini destekleyen, birinin diğerine “yataklık” ettiği biçimde bir ilgi de olabilir.
Örneğin eli çekiç tutmaya yatkın olmayan, böyle bir alışkanlık, bir beceri kazanmamış olan bir kişinin heykeltıraş olması
olanaklı mıdır? Ama bu, her eli çekiç tutmaya yatkın olanın (zanaatçının) heykeltıraş (sanatçı) olacağı anlamına gelmez.
Ne ki bunun tersi doğrudur. Yani her taş ustası heykeltıraş değildir ama her heykeltıraş taş ustasıdır. Zanaat, sanat için
gerekli koşuldur ama yeterli değildir. Bu yeterli olmayış, sanatın zanaattan ayrı bir yaratmayı gereksediğini gösterir.
Kaynak: Soykan, Ö. “Sanatın Neliği - Sanatçının Kimliği Sorunu”. Felsefe Arkivi (2013) s. 117

İfadeler Sanat Zanaat
Estetik beğeniye hitap eder.
Alıcısına pratik fayda sağlar. x
Tek ve özgündür.
Taklit yoluyla fazla üretilebilir.
Ürünleri kalıcıdır.
Ürünleri kişiseldir.
Üretim kaygısı maddi kazançtır.
El hünerinin olması yeterli değildir.
Amacı, duyguları en güzel hâliyle ifade edebilmektir.

37