Page 58 - Tarih 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 10 10

5.
Türk halk kültürü açısından önemli iki esnaf geleneği: “Çırak çıkarma” ve “Peştamal kuşatma”
töreni.
Bir zanaata ya da mesleğe çırak olarak giren çocuk, belirli bir aşamadan sonra İslamî akide ve
geleneklere dayanan esnaflık ahlak ve terbiyesinden bir sınava tabi tutulurdu. Aynı meslekten
kişiler karşısında verilen sınavdan sonra, ustalar yetiştirdikleri çıraklarına peştamal giydirerek
(Şed kuşatma) onları usta çıkarırlardı. Ustanın kendi belinden çözüp çırağına bağladığı peştamal,
bir tür diplomaydı. Çeşitli eğlencelerden sonra yapılan “Peştamal kuşatma” töreninin sonunda,
çırağın yaptığı işler bir atlas torbadan çıkarılıp gümüş bir tepsinin içerisine yerleştirilirdi. Yiğitba-
şı bu işleri orada bulunanlara gösterirdi. Loncanın ileri gelenleri ve zengin esnaf, bu ürünlerden
birer parça satın alır ve tepsiye alınan eşyanın değerinden fazla para koyardı. Böylece tepsi para
ile dolar, bu paralar ustalığa yükselen kalfanın açacağı dükkâna ilk sermaye olurdu.
http://www.envanter.gov.tr/halk-kulturu/index/detay/29621 (Kaynağından özetlenmiştir)

Verilenlerle ilgili hangi çıkarımlarda bulunabilirsiniz?

6. Aşağıdaki bulmacayı çözünüz.

1 2 3

4 5
6
Soldan Sağa 7
1. Dükkan açmaya hak kazanma.
7. Loncanın başkanı.
8. Esnafın özel işleri için toplandığı oda. 8
9. Ustalar arasındaki disiplin ve organi-
zasyondan sorumlu kişi.
10. Ürün fiyatını belirleme.

Aşağıdan Yukarı 9
2. Çıraklıktan sonraki aşama.
3. Loncaların yardımlaşma sandığı.
4. Hazine gelirlerini yükseltme.
5. Oturumları yönetip devlet ile lonca
arasında iletişimi sağlayan kişi.
6. Osmanlı’da esnaf örgütlenmesi. 10

57