Page 4 - Kimya 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 11 1

3. ÜNİTE: Sıvı Çözeltiler ve Çözünürlük
Konu Çözünürlük ve Çözünürlüğe Etki Eden Faktörler 80 dk.
Kazanımlar 11.3.4.1. Çözeltileri çözünürlük kavramı temelinde sınıflandırır.
11.3.5.1. Çözünürlüğün sıcaklık ve basınçla ilişkisini açıklar.

1. Yönerge Maddelerin çözünürlükleri ile ilgili aşağıdaki açıklamaları okuyunuz.

Belirli bir sıcaklıkta, belli miktar çözücü ile doygun çözelti oluşturan çözünen madde miktarına o madde-
nin çözünürlüğü denir. Maddelerin doygun hâle getirdiği çözücü miktarı; gram (g), litre (L), santimetre
3
küp (cm ), mililitre (mL) birimlerinden biri ile ifade edilir. Örneğin CaCl 2 ’ün 20 C’de çözünürlüğünün
o
“78 g/100 g su” olması 78 gram CaCl 2 ’ün 100 gram suyu doygun hâle getirdiği anlamına gelir. NaNO 3 ’ın
3
3
10 C’de çözünürlüğünün “80 g/100 cm su” olması 80 gram NaNO 3 ’ın 100 cm suyu doygun hâle getirdi-
o
ği anlamına gelir. Grafik 1'de bazı tuzların çözünürlüklerinin sıcaklıkla değişimi verilmiştir.
100 NaNO 3
90
Çözünürlük (100 g H 2O'da g çözünen miktarı) 70 NaCI CaCI 2 2 KNO 3 KCI K 2Cr 2O 7
80

60
Pb(NO 3)
50

40
KCIO 3
30
20
10
Ce 2(SO 4) 3
0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
o
Sıcaklık ( C)
Grafik 1: Bazı tuzların suda sıcaklık – çözünürlük değerleri
Örnek: Grafik 1'den yararlanarak KNO 3 'ın 20 C, 40 C, 50 C sıcaklıklarındaki çözünürlüklerini belirleyiniz.
o
o
o
Cevap: KNO 3 'ün çözünürlükleri 20 C'de 30 g/100 g su 40 C'de 60 g /100 g su
o
o
50 C'de 90 g/100 g sudur.
o
Örnek: Aşağıda içerisinde sıcaklıkları ve saf su miktarları belirtilmiş kaplara üzerinde belirtilen
miktarlarda KNO 3 tuzundan atılıyor. Grafikteki bilgilerden faydalanarak her bir kapta oluşan
çözeltiyi doymuş/doymamış olarak sınıflandırınız.

40 g KNO 3 80 g KNO 3 90 g KNO 3 60 g KNO 3

120 g su 150 g su 90 g su 250 g su
20 C 40 C 50 C 20 C
o
o
o
o
I II III IV
Cevap: I: Doygun II: Doymamış III. Doygun IV: Doymamış

3