Page 45 - Fizik 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

10 FİZİK 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Örnek Soru
Aynı doğru üzerinde olan ve aralarında d kadar uzaklık bulunan özdeş, noktasal A ve B cisimlerinin
yükleri sırasıyla -6q ve 2q’dur. Yüklerin birbirine uyguladığı elektriksel kuvvet F ’dir.

A B
q = -6q q = 2q
A B
d

Cisimler birbirine dokundurulup aralarında 2d uzaklık olacak şekilde aynı doğru üzerine yerleşti-
rilirse yüklerin birbirine uyguladığı elektriksel kuvvet kaç F olur?
Cevap:
(-6q) . 2q q 2
F = k = -12k (çekme kuvveti)
d 2 d 2
Cisimler birbirine dokundurulup ayrılınca cisimler toplam yükü eşit olarak paylaşır ve yükleri -2q olur.
Bu durumda elektriksel kuvvet
(-2q) . (-2q) q 2
F = k = k (itme kuvveti)
(d) 2 d 2
1
F' = - F olur.
12

3. Yönerge Aşağıdaki etkinlikler uygulanır.
1 Bağlantıdaki simülasyonu inceleyiniz.
https://phet.colorado.edu/tr/simulation/legacy/electric-hockey
(Simülasyon Java destekli cihazlarda çalışır. Simülasyonu açacağınız cihazda Java desteği olup
olmadığını kontrol ediniz. http://java.com/inc/BrowserRedirect1.jsp adresinden gerekli yazılımı
indirip destekleyen cihazınıza kurabilirsiniz.)
Hokey diskinin işaretini (+) olarak ayarlayınız.
“Alan” seçeneğinin önündeki kutucuğu işaretleyiniz.
Alana (+) yüklerden farklı miktarlarda yerleştiriniz.
Elektrik alan çizgilerinin dağılımını gözlemleyiniz.
“Başlat” seçeneğini tıklayıp hokey diskinin hareketini gözlemleyiniz.
Simülasyonu “Temizle” seçeneğini kullanarak temizleyiniz.
Alana (-) yüklerden farklı miktarlarda yerleştirerek simülasyonu tekrarlayınız.
Alana (+) ve (-) yüklerden farklı miktarlarda yerleştirerek simülasyonu tekrarlayınız.
Hokey diskinin hareketinde ortamda bulunan yüklerin türü ve miktarı etkili midir? Açıklayınız.

2 Bağlantıdaki simülasyonu inceleyiniz.
https://phet.colorado.edu/sims/html/charges-and-fields/latest/charges-and-fields_tr.html
Simülasyonun sağ üst kısmında yer alan “Elektrik Alan” seçeneğini işaretleyiniz.
Ekranın alt kısmında yer alan yüklerden bir tane (+) yük seçerek alana sürükleyiniz ve elektrik
alan çizgilerinin yönelimini gözlemleyiniz.
Ekranın sağ alt köşesinde bulunan yenileme butonu ile ekranı temizleyiniz.
(-) yük seçerek alana sürükleyiniz ve elektrik alan çizgilerinin yönelimini gözlemleyiniz.
Simülasyonu farklı sayıda (+) ve (-) yükler kullanarak tekrarlayınız ve elektrik alan çizgilerinin
yönelimini gözlemleyiniz.

44