Page 46 - Fizik 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 9 10

4. Yönerge Elektriksel alan kavramı açıklanır.

Elektriksel yükler çevrelerinde bir etki alanı oluşturur. Bir elektrik yükünün çevresinde elektriksel kuv-
vetlerin hissedildiği bölgeye o yükün elektrik alanı denir. Elektrik alanın şiddeti, birim elektrik yüküne
(+1 C) etkiyen elektriksel kuvvetin büyüklüğüdür. Elektriksel alan, vektörel bir büyüklük olup E ile gös-
terilir. Elektrik alanın matematiksel modeli
F
E = şeklindedir.
q
Yüklü bir noktasal cismin çevresinde herhangi bir noktaya konulan pozitif birim yüke etkiyen elektriksel
kuvvetin yönü, aynı zamanda elektriksel alanın da yönüdür (Görsel 2.a,b).

A d E 1 B d

+q K -q E 2 L
a) +q yüklü noktasal A cismi b) -q yüklü noktasal B cismi

Görsel 2: Yüklü noktasal cisimlerin kendilerinde d kadar uzaklıktaki bir noktada meydana getirdiği elektrik alanın yönü
Elektrik alan, elektrik alan çizgileriyle temsil edilir. Elektrik alan çizgileri, herhangi bir (+) yüklü parça-
cıktan çıkıp herhangi bir (–) yüklü parçacıkta son bulur. Alan çizgileri yüzeyde değdiği noktaya daima
diktir. Ayrıca alan çizgileri, elektrik alan şiddetinin arttığı yerde sık; azaldığı yerde seyrek çizilir. Eşit
büyüklükteki pozitif ya da negatif iki noktasal yük etrafındaki elektrik alan çizgileri Görsel 3’teki gibi
gösterilir.

Görsel 3: Karşılıklı yerleştirilmiş eşit büyüklükteki (+) ve (-) yüklerin elektrik alan modelleri
Örnek Soru

Şekildeki gibi yerleştirilmiş eşit büyüklükteki (+) ve (-) yüklü
noktasal iki cisim arasında oluşan elektrik alan çizgilerini şekil
üzerinde çizerek gösteriniz.

Cevap:

45