Page 53 - Tarih 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

TARİH 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
olarak ele almıştır. 2.
İbn-i Rüşd, optik ve tıp alanlarında çalışarak bir tıp ansiklopedisi Yazar Eser Eserin Özelliği
olan El Külliyat adlı eseri meydana getirmiştir. Yusuf Has Kutadgu Türk İslam edebiyatının günü-
Harezmi, sıfır rakamını icad ederek onluk sistemi tamamlamıştır. Hacip Bilig müze kadar ulaşan ilk eseridir.
2. Orta Çağ’da Batı dünyası, “Karanlık Çağ” olarak adlandırıl- Kaşgarlı Divan-ı Türk tarihinin ilk sözlüğüdür.
mıştır. Bu dönemde Avrupa’da skolastik düşünce hâkimdir ve Mahmut Lügati’t Türk
bilimsel çalışmalar geri planda kalmıştır. Oysa aynı dönemde Edip Ahmet Atabetü’l Bir nasihatname niteliğin-
İslam dünyasında tıp, fizik, mantık, felsefe, matematik, astrono- Yükneki Hakayık dedir.
mi gibi birçok alanda ilmi çalışmalar yapılmaktaydı. Batı, kendi
içinde bir dönüşüm geçirirken Doğu’daki bilimsel gelişmeleri Ahmet Yesevi Divan-ı Türk tasavvuf tarihinin ilk
de dikkate almaya başlamıştır. Batılılar, İslam dünyasındaki bi- Hikmet edebî eseridir.
limsel çalışmaları takip etmiş ve İslam bilim insanlarının eserle- 3. Talas Savaşı, 751 yılında Talas Nehri kıyısında, Batı Türkistan’ın
rini kendi dillerine çevirip onlardan yararlanmıştır. hâkimiyeti için Abbasi ve Çin ordusu arasında gerçekleşmiştir.
3. Emeviler zamanında birçok şehirde kütüphaneler ve medreseler Batı Türkistan’da yer alan Maveraünnehir Bölgesi’nin hâkimi-
kurulmuştur. Abbasiler devrinde ise o dönemin en büyük kütüp- yeti açısından önemli bir savaştır. Savaş, Müslüman Arapların
hanesi ve bilim merkezi olan Beytül Hikme kurulmuştur. Bu mer- (Abbasiler) zaferi ile sonuçlanmıştır.
kezde ünlü düşünür ve bilim insanlarının eserleri tercüme edilip 4. Bilgi işe yarar olduğu sürece değerlidir.
incelenmiş; ilmi çalışmalar desteklenmiştir. Bütün bu gelişmeler,
sekizinci ve on ikinci yüzyıllar arasında İslam dünyasının bilime 5. Nevbet-sancak-tıraz-çetr
öncülük ettiğinin bir göstergesidir.
4. İslam âlimleri her konuda aynı görüşleri paylaşmadıkları gibi Etkinlik No.: 7
birbirlerini eleştiren eserler de ortaya koymuşlardır. Etkinlik 1
İmam Gazali, Tehafütü’l-Felasife (Filozofların Tutarsızlıkları)
adlı eserinde Aristo, Farabi ve İbn-i Sina gibi aklı öne çıkaran 1. 1. Selçuklu ordusu hafif silahlar kullandığından hem hızlı hareket
filozofları eleştirmiştir. etmiş hem de düşmana çok kayıp verdirmiştir.
İbn-i Rüşd, Gazali’nin Tehafütü’l-Felasife adlı eserini çürütmek 2. 2. Turan taktiği, Sahte Ricat (Sahte geri çekilme), Hilal, Pusu.
amacıyla Tehafütü’l- Tehafüt’ü yazmıştır.
Etkinlik 2
Çoktan Seçmeli Sorular:
1. B 1. 1. En geniş sınırlara ulaşmıştır.
2. B 2. 2. Gazneliler, Karahanlılar, Bizans İmparatorluğu.
3. D Çalışma Kağıdı
1. 1. A N A D O L U
Etkinlik No.: 6
a. Alparslan
Etkinlik 1 b. Nesa
a. Yöneticilerinin politik kaygılarla yeni bir dini benimsemesi, c. Atabey
Slavcanın resmi dil haline gelmesi, Türkçe unvan ve isimlerin d. Dandanakan
atılması, Slav edebiyatının belirginleşmesi, Slavların devlet yö- e. Oğuz Yabgu Devleti
f. Liparit
netiminde eşit haklar kazanması, Slav halk ile evlilik ilişkileri- g. Umman Denizi
nin artması.
b. Kendi kültürlerine, dillerine sahip çıkmaları gerekir. 2. 2. Bâtınilik Melikşah
Etkinlik 2 Katvan Savaşı Sultan Sencer
1. a) Türklerin savaşçı özelliği ile bağdaşır. Ani Kalesi Alparslan
b) İslamiyet’in fetihler yoluyla yayılmasına katkı sağlar. Cent Şehri Selçuk Bey

Etkinlik 3 Pasinler Savaşı Tuğrul Bey
3. c-d-a-e-b
1. Gazneli ordusunda atlı ve yaya birlikler ile filler bulunuyor. 3. c-d-a-e-b
Filler düşman kuvvetlerinin dağıtılmasında ve ağır yüklerin ta-
şınmasında yarar sağlıyor olabilir. Ok, yay, mızrak, mancınık, Etkinlik No.: 8
kalkan, kılıç gibi savaş araçları kullanıyorlar. 6. Yönerge:
2. Müslüman bir devlet olan Pakistan’ın varlığı olabilir. Etkinlik 1:

Çalışma Kağıdı 1. Selçuklu halkının iyi bir eğitim alarak zararlı faaliyetlerden ko-
rumasını sağlamak amaçlanmıştır.
1. Gök Tanrı inancına sahip Türkler, Uygurlar zamanında Mani- 2. Selçuklu Devletinin yöneticilerinin de eğitimli olmasını bu sa-
heizmi benimsemiş; Hazarlar Museviliği, Peçenek, Kuman ve yede devletin iyi yönetilmesini sağlamışlardır.
Bulgarlar gibi Türk toplulukları ise Hristiyanlığı tercih etmiştir. 3. Üniversite profesörü

52