Page 56 - Kimya 12 | 1.Ünite

1. ÜNITE: KIMYA VE ELEKTRIK

Elektroliz ile Bileşiklerin Elementlerine Ayrılması

Doğada birçok element, bileşikleri hâlinde bulunur. Elementleri bile-
şiklerinden elde etmek için kullanılan yaygın yöntemlerden biri de o
elementin oluşturduğu bileşiğin sıvısının elektroliz edilmesidir.

Örneğin sodyum metali doğada genellikle NaCl bileşiği şeklinde bulu-

nur. Elektroliz yardımıyla sıvı hâldeki NaCl bileşiği kullanılarak Na ve
Cl elementleri elde edilebilir.
2
–
–
NaCl bileşiğinin sıvısı, elektroliz edilirken Cl iyonları anot elektrotta e
vererek yükseltgenir ve anot elektrot etrafında Cl gazı şeklinde birikir.
2
+
–
Cl iyonlarının verdiği elektronları katot elektrotta Na iyonları alarak
Güç kaynağı indirgenir ve katot elektrot üzerinde birikir (Şekil 1.20).
+ -
Anot ve katottaki tepkimeler aşağıdaki gibi gerçekleşir:
Anot Katot
Anot: Cl – s () 1 Cl (g) + e –
Na + 2 2
Cl - + –
Katot: Na ()s + e Na(k)

2
NaCl(s) Net Tepkime: NaCl(s) Na(k) + 1 Cl 2 ()g
Şekil 1.20: NaCl sıvısının elektrolizi

Bu tepkimeler sonucunda Cl gazı ile Na katısı saf olarak elde edilir.
2
Elektrolizde ayrıştırmaya başka bir örnek de suyun elektrolizidir.
Su, H ve O elementlerinden oluşan bir bileşiktir. Oda şartlarında
2
2
kendiliğinden bileşenlerine ayrışmaz. Suyun elementlerine ayrışma-
sı ancak elektrolizle mümkündür. Suyun elektrolizi Hoffman (Hofman)
H 2 O + H 2 SO 4
voltametresi ile gerçekleştirilir (Şekil 1.21).
H 2 O 2
Saf su elektriği az ilettiğinden suyun elektrolizi sırasında elektriksel
iletkenliğini artırmak için suya çok az miktarda sülfürik asit ilave edilir.

Suyun elektrolizi sırasında anotta yükseltgenme tepkimesi gerçekle-
şir ve anot elektrot etrafında O gazı açığa çıkar. Katotta indirgenme
2
tepkimesi gerçekleşir ve katot elektrot etrafında H gazı açığa çıkar.
2
Anot ve katotta aşağıdaki tepkimeler gerçekleşir:

Pt Katot Pt Anot
)
Anot: HO ()s 1 O () 2g + H + (suda + 2e –
Şekil 1.21: Hoffman voltametresi 2 2 2
–
)
Katot: 2 H + (suda + 2e H (g)
2
Net Tepkime: HO ()s H (g) + 1 O 2 ()g
2
2
2
2V V
Elektrolizde görüldüğü gibi katotta açığa çıkan H gazının hacmi (2V),
2
aynı koşullarda anotta açığa çıkan O gazının hacminin (V) iki katıdır.
2

68 12. SINIF KIMYA