Page 19 - Kimya 12 | 2.Ünite

 4. BÖLÜM: LEWIS FORMÜLLERI

2.4.1. Kovalent Bağlı Bileşiklerin Lewis Formülleri

Elementlerin oluşturacağı kovalent bağ sayısını o elementlerin değer-
lik elektronları belirler. Bir elementin son katmanındaki elektronlara o
elementin ieğerlik elektronları denir. Elementler kovalent bağ oluş-
tururken değerlik elektronlarını ortaklaşa kullanır. Ancak elementlerin
değerlik elektronlarının hepsi bağ oluşumuna katılmayabilir. Molekül
formüllerinde bağ oluşumuna katılan elektronlara ortaklanmış (bağ-
layıcı) elektron denir. Bir bağ ortaklaşa kullanılan iki elektrondan oluş-
tuğundan bağı oluşturan elektronlar bağlayıcı elektron çifti şeklinde
ifade edilir. Molekülde bağ oluşumuna katılmayan elektronlara ortak-
lanmamış elektron, bu elektronlar çift hâlinde bulunuyorsa ortaklan-
mamış elektron çifti denir.

Aşağıda N molekülündeki ortaklanmış ve ortaklanmamış elektron çift-
2
leri gösterilmiştir.
Ortaklanmış elektron çiftleri (Bağ oluşumuna katılan 3 çift elektron)

Ortaklanmamış elektron çifti
(Bağ oluşumuna katılmayan 2 çift elektron)

Bağ oluşumuna katılmayan elektronlar ile bağ oluşumuna katılan
elek tronlar birbirine itme kuvveti uygular. Bu itme kuvveti moleküllerin
yapısındaki bağların yönelimlerini ve buna bağlı olarak moleküllerin
uzaydaki şekillerini belirler. Bu nedenle molekül şekilleri belirlenir-
ken sadece bağ oluşumuna katılan elektronlar değil katılmayanlar da
gösterilir.

Değerlik elektronlarının, atomun sembolü etrafında noktalar hâlinde
gösterilmesiyle elde edilen formüle Lewis formülü denir. 2. periyot
elementlerinin Lewis yapıları aşağıda verilmiştir (Tablo 2.3).

Tablo 2.3: 2. Periyot Elementlerinin Lewis Yapıları
Grup Lewis Yapısı Grup Lewis Yapısı

1A 5A

2A 6A

3A 7A

4A 8A

Moleküllerin Lewis formülleri yazılırken atomların bağ yapan elektron-
ları karşılıklı yazılarak eşleştirilir.

12. SINIF KIMYA 101