Page 159 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - Fizik 10

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Optik FİZİK

Çizgilerin görüntülerinin eşit boyda olabilmesi için, odak 11. K, L, M saydam ortamlarından L ortamı küresel olup, küre-
noktasına yakın olan çizginin boyunun kısa, uzak olanın nin merkezi O noktasıdır. K ortamından gönderilen X ışını-
boyunun uzun olması gerekir. nın izlediği yol şekilde verilmiştir.

K ortamı M ortamı
L ortamı
Asal eksen α β
O
X ışını
Cismin görüntüsü asal eksene göre simetrik olduğu için

şekli de asal eksene göre simetrik olmalıdır. Bu ana hatları
birleştirdiğimizde E seçeneğindeki şekli elde ederiz.

Cevap: E Buna göre,
I. K ortamının kırıcılık indisi, L’ninkinden küçüktür.
II. L ortamının kırıcılık indisi, M’ninkinden küçüktür.
III. α = β dır.
yargılarından hangileri doğrudur?
10. Aynaların günlük hayatta birçok kullanım alanı vardır.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
Geniş alanlar görebilmek ya da cisimleri olduklarından
daha büyük göstermek gibi farklı kullanım amaçlarına göre D) II ve III E) I, II ve III
farklı çeşit aynalar kullanılır.

I. Teleskop Çözüm:
II. El feneri I. X ışını K ortamından L’ye geçerken normale yaklaştığı
III. Araba farı için az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçmiştir.
Dolayısıyla K’nın kırıcılık indisi L’den küçüktür. (Doğru)
IV. Arabanın yan aynaları
II. X ışını L ortamından M’ye geçerken çok yoğun ortamdan
V. Dişçi aynaları
az yoğun ortama geçişteki gibi tam yansıma yapmıştır.
Dolayısıyla L’nın kırıcılık indisi M’den büyüktür. (Yanlış)
Yukarıda verilen aletler yapımında kullanılan ayna çeşidi- III. Işın L'den M'ye geçerken tam yansıma yapmıştır. Bu du-
ne göre gruplandırıldığında, hangi alet dışarda kalır? rum ışın çok yoğun ortamdan az yoğun ortama gönde-
rildiğinde gerçekleşir. Tam yansımada gelme açısı yan-
A) I B) II C) III D) IV E) V
sıma açısına her zaman eşittir. Yani α = β’dır. (Doğru)
Cevap: C
Çözüm:
Tek tek öncüllerden gidelim.

I. Teleskop † Görüntünün büyümesi gerektiği için çukur
ayna kullanılır.
II. El feneri † Işığın bir yerde toplanabilmesi için çukur
ayna kullanılır.
III. Araba farı † Işığın bir yerde toplanabilmesi için çukur
ayna kullanılır
IV. Arabanın yan aynaları † Geniş bir alan görünümü sağ-
laması için tümsek ayna kullanılır.
V. Dişçi aynaları † Görüntünün büyümesi gerektiği için çu-
kur ayna kullanılır.

Bu durumda gruplandırma yapıldığında, IV. öncüldeki ‘ara-
banın yan aynaları’ seçeneği dışarıda kalacaktır.

Cevap: D

157