Page 167 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - Fizik 10

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Optik FİZİK

28. Tek renkli I ışık ışınının birbirine paralel K, L ve M ortamların- 29. Odak uzunluğu f olan bir çukur aynanın tepe noktası T
da izlediği yollar şekildeki gibidir. I ışık ışınının L ortamından noktası üzerine yerleştiriliyor. Eşit uzunluklara bölünmüş
M ortamına geçiş yaparken doğrultusunun normal çizgisi ve asal eksen üzerinde L noktasına yerleştirilen bir cismin gö-
L-M ortamlarını ayıran düzlemle yaptığı açılar birbirine eşittir. rüntüsü M noktası üzerinde oluşmaktadır.

Asal eksen
T K L M

Buna göre,

I. Görüntü cisme göre ters oluşmaktadır
II. Aynanın merkezi L-M arasındadır.
I ışık ışınının K ortamındaki sürati v , L ortamındaki süra-
K
ti v ve M ortamındaki sürati v olduğuna göre v , v ve III. Cisim K noktasına konulursa görüntüsü L-M arasında
L M K L
v arasındaki büyüklük ilişkisi nasıldır?
M oluşur.
A) v > v > v B) v > v = v yargılarından hangileri doğrudur?
K L M K L M
C) v > v > v D) v > v > v A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
M L K M K L
E) v = v > v D) II ve III E) I, II ve III
M L K
Çözüm:
Çözüm:
Cisim
Görüntü asal ek-
sen üzerinde oluş-
T K L M tuğu için gerçek
görüntüdür ve cis-
Görüntü me göre ters oluş-
malıdır.
L noktasından çıkan
Işın L ortamından M ortamına geçemediğine göre burada Aynanın merkezi tayin ışınlar M noktasında
tam yansımaya uğramış, L ortamından K ortamına geçiş ya- edildikten sonra odak toplanmıştır. Yansıma
parken de sınırdan yoluna devam etmiştir. Bu durumları göz noktası da K-L arasında kuralına göre aynanın
önüne alarak eksik açıları bulalım. K noktasına yakın bir merkezi L-M arasında
konumda olmalıdır.
I Işınının L ortamından M ortamına geçerken sahip olduğu olmalıdır.
geliş açısıyla, L ortamından K ortamına geçerken sahip oldu- Eğer cisim K noktasına
ğu geliş açısı birbirine eşittir. Bu durumda kırılmaların farklı konulursa görüntüsü
olmalarının sebebi L ortamına göre kırıcılık indisleri küçük aynanın arkasında olu-
olan K ve M ortamlarının kırıcılık indislerinin farklı olmasıdır. şacaktır.
İki ortam arasındaki kırıcılık indisi farkı ne kadar fazlaysa kı-
Cevap: B
rılma miktarı da o kadar fazladır.
Işının her iki ortam geçişinde de doğrultusu normalden uzak-
laştığına göre L ortamının kırıcılık indisinin en büyük olduğu-
nu söyleyebiliriz.

Işın L-M ortam geçişinde 2θ kadar sapmış, L-K ortam geçi-
şinde ise θ kadar kırılmaya uğramış. Demek ki K-L ortamları
arasındaki indis farkı L-M ortamları arasındaki indis farkından
daha küçüktür. Yani indisler sıralaması n > n > n olur.
L K M
Kırıcılık indisinin büyük olduğu ortamda ışının sürati daha
küçük olduğuna göre, ortamlardaki sürat sıralaması indis-
ler sıralamasının tam tersidir. v > v > v
M K L
Cevap: D

165