Page 226 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - Fizik 11

FİZİK
FİZİK Manyetizma ve Elektromanyetik İndüklenme ÇÖZÜMLÜ SORULAR
Manyetizma ve Elektromanyetik İndüklenme

28. Sayfa düzleminden içeri yönelmiş düzgün B¶ manyetik alanı 29. Sürtünmelerin ihmal edildiği şekildeki düzenekte yeterince
içine sayfa düzleminde v büyüklüğündeki hız ile q yüklü bir uzun metal bir çerçeve yatay masa üzerine sabitlenmiş ve çer-
parçacık fırlatılıyor. çeveye temas eden metal çubuğa bağlı yalıtkan ipin ucuna m
kütleli cisim bağlanmıştır.

metal çerçeve

metal çubuk

Buna göre parçacığın hareketi ile ilgili olarak, m
I. Kinetik enerjisi değişmez.
II. Çizgisel momentumu değişmez.
III. Sabit ivmeli doğrusal hareket eder.
Masa üzerinde, g¶ yer çekimi ivmesiyle aynı yönlü B¶ man-
yargılarından hangileri doğrudur? (Sürtünmeler ihmal edi- yetik alanı oluşturulup sistem serbest bırakıldığında m
lecektir.) kütleli cismin hız–zaman grafiği hangisi gibi olur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) B) C)
D) I ve II E) I ve III Hız Hız Hız
Çözüm:

Parçacık manyetik alan içine atıldığında parçacığa sürekli hı- Zaman Zaman Zaman
zına dik olacak şekilde bir kuvvet etki ettiğinde dik kuvvet hız
D) E)
büyüklüğünü değiştirmeyecek, sadece hızın yönünü değiş-
Hız Hız
tirecektir. Dolayısıyla parçacığın kinetik enerjisi değişmeye-
cek. (I Doğru)
Çizgisel momentum P¶ = m . v¶ hız büyüklüğü değişmeden çiz- Zaman Zaman
gisel momentum büyüklüğü değişmez, çizgisel momentumun
yönü sürekli değişir. (II yanlış)
Çözüm:
Cisme manyetik alan içerisinde etki eden kuvvet F¶ = q · v ¶x B¶
m kütleli cisim serbest bırakıldığında ağırlığının etkisi ile
ifadesi ile bulunur.
hızlanmaya başlar. Cisme bağlı iletken çubuk hızlanınca
q Sabit çerçevedeki akı değişimden dolayı çubuk üzerinden akım

= q . x kuvvetin büyüklüğü sabit
Sabit geçer. Üzerinden akım geçen tel manyetik alan içinde oldu-
Sabit ğundan tele hareketinin tersi yönde bir manyetik kuvvet etki
= m . etmeye başlar.
İvmenin
sabit sabit büyüklüğü sabit Bu yüzden zamanla çubuğa etki eden net kuvvet:
olmasına rağmen (F¶ net = m · g¶ - F¶ Manyetik ), dolayısıyla çubuğun ivmesi azalır.
yörüngesi Yani çubuğun hızındaki artış miktarı azalır. Bir süre sonra
doğrusal değildir. çubuğa etki eden net kuvvet sıfır olup, bu andan sonra
(III Yanlış) çubuk sabit hızla hareketine devam edebilir.

Cevap: A Cevap: D

224