Page 222 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - Fizik 11
P. 222

FİZİK
        FİZİK                           Manyetizma ve Elektromanyetik İndüklenme            ÇÖZÜMLÜ SORULAR
                                          Manyetizma ve Elektromanyetik İndüklenme


        21.  Sayfa düzlemine dik ve içeriye doğru olan düzgün bir B¶ man-  22.  O , O  ve O  merkezli K, L ve M özdeş çembersel iletken
                                                                     1  2    3
            yetik alanına +q yüklü bir parçacık şekildeki gibi v hızıyla dik   tellerden i akımları şekilde gibi geçmektedir. K, L ve M çem-
            olarak giriyor.                                        bersel tellerinin merkezlerinde oluşan manyetik alanların bü-
                                                    3              yüklükleri sırasıyla B , B  ve B ’dir.
                             2                                                     K  L   M
                                                                             K
                                                                                                 L                      M
                                     v             v
                                                  α                   i                    i                      i                   i
                                              α                                  O 1               O 2  30°                O 3

             1     v                                                                                      i

                                                                                 i
                   v
              +q                           K                   L                      M
                                    i                    i                      i                   i

                                               O 1                   30°                 O 3
                                                                 O 2
            Buna göre, parçacık şekilde gösterilen 1, 2 ve 3 numaralı   i
            yörüngelerden hangilerini izleyebilir?                 Buna göre B , B  ve B  arasındaki ilişki nasıldır?
                                               i                             K  L    M
            A) Yalnız 1        B) Yalnız 2         C) 1 ve 2       A)  B  > B  > B
                                                                       K   L   M
                      D) 1 ve 3            E) 1, 2 ve 3
                                                                   B)  B  > B  > B
                                                                       M   L   K
                                                                   C)  B  = B  = B
                                                                       K   L   M
                                                                   D)  B  > B  > B
                                                                       M   K   L
            Çözüm:                                                 E)  B  = B  > B
                                                                       K   L   M
            Bir parçacığa manyetik alan içerisindeyken manyetik kuvvet
            etki eder. Parçacık manyetik alanı terk ettiği anda manyetik
            kuvvet de ortadan kalkacaktır. Yani parçacık manyetik alanı   Çözüm:
            terk ettiği andaki hız vektörü yönünde hareketine devam et-     K          i                 i 1
            melidir. 1. ve 3. yörüngelerde hareketin hız vektörü yönünde   i 1  R  R  L 1             M
            olduğunu görüyoruz.                                     i             i        30°    i             i
                                                                         R  O 1 R       O 2             O 3
                                      2                                i 2              i 2              i 2
                                                    3                                        i
                                                                           i
                                       v           v
                                                  α                Gelen  i  akımı  şekillerde  gösterildiği  gibi  iki  kola  dağılacak-
                                              α                    tır. Bu dağılım dirençle yani o koldaki yayın uzunluğu ile ters
                 1     v                                           orantılı olacaktır. Çemberin merkezinde oluşan manyetik ala-
                                                                                     2⋅ π⋅
                                                                   nın büyüklüğü B = k ·   i   formülüyle hesaplanır. Şekilde
                       v                                                              d
                   +q                                              dört parçaya bölünen çemberin her bir parçasının direncine R
                                                                   dersek i  akımı 3R üzerinden i  akımı ise R üzerinden geçer.
                                                                         1                2
                                                                   O halde i  akımı i  akımının 3 katı olacaktır. Sağ el kuralı uy-
                                                                          2     1
                                                                   gulandığından (Bükülen 4 parmak akım yönünü baş parmak
                                                                   manyetik alan yönünü gösterir.) bu akımların O noktasında
            Yukarıdaki açıklamalardan anlaşılacağı üzere 2. yörünge şe-  oluşturacağı manyetik alanların zıt yönlü olduğu görülecektir.
            kilde gösterilen kesikli kırmızı çizgiler gibi olmalıydı.            3                     1
                                                                   i  akımı çemberin   ’lük, i  akımı ise çemberin   ’lük kısmın-
                                                                    1            4     2               4
                                                   Cevap: D
                                                                   dan geçtiği için denklemler aşağıdaki gibi yazılır.
                                                                          2⋅ π⋅ i  3        2⋅ π⋅ i  1
                                                                   B  = k ·   1   ·       B  = k ·   2   ·       formüllerden
                                                                    1                  2
                                                                            d    4            d     4
                                                                   de görüldüğü gibi B  ve B  eşit büyüklükte olup zıt yönlü ol-
                                                                                  1    2
                                                                   duğundan bileşke manyetik alan sıfırdır. Diğer şekiller içinde
                                                                   aynı durum geçerlidir.
                                                                                                          Cevap: C





                                                          220
   217   218   219   220   221   222   223   224   225   226   227