Page 65 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - Fizik 12

FİZİK
ÇÖZÜMLÜ
Dalgalarda Kırınım, Girişim SORULAR

1. Sabit derinlikli bir dalga havuzunda doğrusal kaynak ile 2. Kırmızı ışık kaynağı ile yapılan çift yarıkla girişim deneyin-
12 cm dalga boylu su dalgaları oluşturulmaktadır. Genişliği de perde üzerindeki belirli bir bölgede oluşan saçak deseni
40 cm olan dalga havuzunda kırınım olayını gözlemlemek Şekil I’deki gibidir. Deney düzeneğinde yapılan değişiklik-
için bir kenarı 5 cm olan özdeş küplerden engel oluşturula- ler ile perdedeki aynı bölgede oluşan saçak deseni Şekil
caktır. II’deki gibi oluşmaktadır.

40 cm
5 cm

Saçak desenindeki değişimi açıklayabilmek için,
12 cm I. Yarık düzlemi ile perde arasındaki mesafe artmıştır.

II. Yarıklar arasındaki mesafe azalmıştır.

III. Kullanılan ışık kaynağının şiddeti artmıştır.
Buna göre havuzda kırınım oluşturmak için şekildeki yargılarından hangileri tek başına yeterlidir?
küplerin yanına en az kaç tane daha küp konulmalıdır?
(Küpler havuza eklediğinde, su derinliğinin sabit kalması A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ya da II
sağlanmaktadır.) D) I ya da III E) II ya da III

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Çözüm: Çözüm:
Şekil I ve Şekil II’deki saçak desenleri karşılaştırıldığında
Kırınım olayının gerçekleşmesi için dalga boyu (λ) ile engel
saçak genişliklerinin büyüdüğü görülmektedir. Bu büyü-
aralığı (w) arasında aşağıdaki koşulun sağlanması gerek-
meye neyin kaynaklık ettiğini bulmak için saçak genişliğini
mektedir.
etkileyen faktörlere bakmak gerekir.
λ ≥ ω
Yarık düzlemi ile perde arasındaki mesafe, saçak genişliği
Sorudaki dalga havuzundaki dalgaların dalga boyu 12 cm
olduğuna göre engel aralığının bu uzunluğa eşit veya daha ile doğru orantılıdır. Dolayısıyla mesafenin artması dese-
kısa olması gerekmektedir. nin Şekil II’deki gibi olmasını sağlar.
12 ≥ ω Yarıklar arasındaki mesafe, saçak genişliği ile ters orantı-
lıdır. Dolayısıyla mesafenin azalması desenin Şekil II’deki
Havuzda bir kenarı 5 cm olan iki tane küp bulunduğu için
gibi olmasını sağlar.
engel aralığı başlangıç için 30 cm’dir. Aralığın 12 cm’den
küçük olması için 4 tane küp daha konulması gerekmekte- Kullanılan ışık kaynağının şiddeti, saçak genişliği ile ilişkisi
dir. Böylece engel aralığı 10 cm’ye düşerek kırınım şartını yoktur. Sadece aydınlık saçakların daha parlak olmasını
sağlamış olur. sağlayacaktır. Dolayısıyla desenin Şekil II’deki gibi olması-
nın nedeni olamaz.
Cevap: C Cevap: C

63