Page 133 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - AYT COĞRAFYA

COĞRAFYA ÇÖZÜMLÜ
Ekstrem Doğa Olayları ve Doğadaki Değişim SORULAR

1. Ekstrem doğa olayları, olağan dışı şiddet, süre veya 3. Meteorolojik koşullar ve parametreler orman yangın-
etki gösteren doğal olaylardır. Bu olayların bir bölümü larının oluşumu, şiddeti ve süresi üzerinde çok önemli
jeolojik ve jeomorfolojik kökenlidir. bir rol oynamaktadır. Yaz kuraklığıyla birlikte sıcaklığın
ekstrem boyutlara ulaşması orman yangınlarının oluş-
Aşağıdakilerden hangisi bu ekstrem doğa olayların- masında etkili olabilmektedir.
dan biridir?

A) Kuraklık B) Fırtınalar C) Tsunami
D) Meteor düşmesi E) Şiddetli yağışlar

Çözüm:
Volkanik patlama, deprem ve tsunami jeolojik kökenli;
kütle hareketleri (taş düşmesi, çamur akıntısı, heye-
lan) ise jeomorfolojik kökenli ekstrem doğa olaylarıdır.
Seçeneklerde verilen kuraklık, fırtına, şiddetli yağışlar
klimatolojik kökenli; meteor düşmesi ise astronomi kö- Buna göre haritada numaralandırılan alanlardan
kenli ekstrem doğa olaylarıdır. Dolayısıyla seçenekler- hangilerinde yaşanacak bu ekstrem durumun or-
de jeolojik ve jeomorfolojik kökenli ekstrem doğa olayla- man yangınına yol açma olasılığı daha yüksektir?
rından sadece tsunami bulunduğundan sorunun doğru
cevabı C seçeneğidir. A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV
Cevap: C

2. Sıcak ve nemli hava kütlesinin hızlı bir biçimde döne- Çözüm:
rek yükselmesi sonucu hortum oluşur. Hortumlar, çok
soğuk ve kuru olan polar hava kütlesi ile çok sıcak ve Sorunun öncülünde belirtildiği gibi yaz aylarında yaşa-
nemli olan tropikal hava kütlesinin karşılaşma alanla- nan yüksek sıcaklık ve kuraklık orman yangınlarını ar-
rında oluşur. Bu olayın çevre üzerinde oluşturabileceği tırmaktadır. Harita üzerinde gösterilen I ve II numaralı
etkiler ekstrem boyutlara ulaşabilmektedir. alanlarda ılıman okyanusal ve Ekvatoral iklim etkilidir.
Bu iklim bölgeleri dört mevsim yağış alır ve kurak dö-
Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu doğa olayı- nemi yoktur. III ve IV numaralı alanlarda ise Akdeniz
nın oluşturduğu etkilerden değildir? ikliminin etkisiyle yaz aylarında kuraklık yaşanmaktadır.
Yaşanan kuraklık ise orman yangınlarını arttırabilmek-
A) Elektrik hatlarına zarar vererek enerji kesintilerine tedir. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı III ve IV yani E
yol açabilir.
seçeneğidir.
B) Ekosistemlere zarar vererek bitki örtüsünü tahrip
Cevap: E
edebilir.
C) Küresel ısınmayı artırarak şiddetli kuraklığa neden
olabilir.
D) Binaların yıkılmasına yol açabilir, insanların yaşam-
larını tehlikeye atabilir.
E) İnsanların yaralanmalarına ve ölümlerine neden
olabilir.

Çözüm:
C seçeneğindeki “Küresel ısınmayı artırarak şiddetli ku-
raklığa neden olabilir.” ifadesi hortumun etkisiyle ortaya
çıkan bir sonuç değildir. Tam tersi hortumların sıklığı,
şiddeti ve etki alanı küresel ısınmaya bağlı olarak son
yıllarda artış göstermiştir. Dolayısıyla sorunun doğru
cevabı C seçeneğidir. Diğer seçeneklerde verilenler ise
büyük hortumların meydana getirdiği sonuçlardır.
Cevap: C

131