Page 135 - Dört Dörtlük AYT Coğrafya

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Ekstrem Doğa Olayları ve Doğadaki Değişim COĞRAFYA

8. Beşerî ve ekonomik faaliyetler atmosferin gaz bileşimini 10. Okyanuslar, atmosfere salınan karbonun yaklaşık
bozarak küresel iklim değişimine neden olmaktadır. %30’unu emer. Günümüzde atmosferdeki karbondiok-
sit miktarı arttığı için okyanus sularının ph değeri düşüp
Aşağıdakilerden hangisi bu bileşimin bozulmasın- asitlik oranı artmıştır.
da etkili faktörlerden değildir?
Buna göre aşağıdaki sonuçlardan hangisi bu duru-
A) Sanayileşme ma bağlı olarak oluşmamıştır?
B) Orman yangınları
A) Balık popülasyonlarının azalması
C) Rüzgâr erozyonu
B) Sudaki oksijen seviyesinin düşmesi
D) Anızların yakılması
C) Ekosistemdeki besin zincirinin bozulması
E) Canlıların solunumu
D) Mercan resiflerinin yok olmaya başlaması
E) Atmosferdeki karbon emisyonunun artması
Çözüm: Çözüm:
Atmosferde artan sera gazları doğal sera etkisini artır- Okyanus sularının asitlik oranının artması mercan resif-
maktadır. Her yıl ortalama sıcaklık değerleri yükselerek lerine zarar vermektedir. Bu resifleri yaşam alanı olarak
küresel ısınmaya ve iklim değişimlerine neden olmak- kullanan birçok balık türü de bundan zarar görmektedir.
tadır. Sanayileşme, orman yangınları, anızların yakıl- Asitlenmeyle birlikte sudaki oksijen seviyesinin düşme-
ması ve canlıların solunumu sera gazı salımına neden si, bazı canlı türlerinin azalmasına, deniz ve okyanus
olarak atmosferin gaz bileşimini bozar. Seçeneklerde ekosistemindeki besin zincirinin bozulmasına neden ol-
sera gazı salımına neden olmayan tek olay rüzgâr eroz- maktadır. E seçeneğinde ‘Atmosferdeki karbon emisyo-
yonudur. Dolayısıyla sorunun doğru seçeneği C’dir. nunun artması’ ifadesi ise okyanus asitlenmesinin asıl
nedenidir, sonuç değildir. Dolayısıyla sorunun doğru
Cevap: C
cevabı E seçeneğidir.
Cevap: E

9. Ulaşım, enerji tüketimi, ısınma ya da satın alınan ürün-
11. Dünyanın değişik bölgelerinde yağış ve sıcaklık değer-
lerin üretimi ve dağıtımı sırasında atmosfere salınan
lerindeki değişim, geçmiş jeolojik dönemlerde yaşanan
sera gazı miktarına karbon ayak izi denir. Bu izin fazla
değişime göre çok daha hızlı olarak gerçekleşmektedir.
olması doğal çevre üzerinde insan faaliyetlerinin oluş-
turduğu yükün fazla olduğunu göstermektedir. Bu durum, aşağıdaki faktörlerden hangisiyle daha
fazla ilgilidir?
Aşağıdakilerden hangisi bu yükün azaltılması için
alınması gereken tedbirlerden değildir? A) Şiddetli yağışların artması
A) Geri dönüşümün arttırılması B) Ekosistem yapısının bozulması
B) Enerji verimliliğinin arttırılması C) Bitki örtüsünün tahrip edilmesi
C) İhtiyaç kadar tüketim yapılması D) Su kaynaklarının fazla tüketilmesi
D) Fosil yakıt kullanımının azaltılması E) Küresel iklim değişiminin yaşanması
E) Üretim faaliyetlerinin hızlandırılması Çözüm:
Sanayileşme Dönemi’ne kadar olan 400 bin yıl boyun-
ca atmosferdeki karbondioksit (CO₂) değeri 200-280
Çözüm: ppm (milyonda bir birim) seviyelerinde seyretmiştir.
Sanayileşmenin hızlandığı 1880 yılında karbondioksit
Geri dönüşümün arttırılması, enerji verimliliğinin arttı-
değeri yaklaşık 290 ppm iken 2021 yılında artarak 419
rılması, ihtiyaç kadar tüketim yapılması, fosil yakıt kul-
ppm’ye çıkmıştır.
lanımının azaltılması seçenekleri karbon ayak izinin
azaltılması için alınması gereken tedbirler arasındadır. Karbondioksit miktarındaki değişim doğal sera etkisini
Ancak üretim faaliyetlerinin hızlandırılması enerji ihti- artırarak yağış ve sıcaklık değerlerini etkilemektedir.
yacını arttıracağından fosil yakıt kullanımını da arttıra- Böylece küresel iklim değişikliği meydana gelmektedir.
Dolayısıyla yağış ve sıcaklık değerlerindeki hızlı deği-
caktır. Böylece karbon ayak izi azalmayacak tam tersi şim küresel iklim değişikliği ile ilgilidir. Sorunun doğru
artacaktır. Dolayısıyla sorunun doğru seçeneği E’dir.
cevabı E seçeneğidir.
Cevap: E Cevap: E

133