Page 134 - Dört Dörtlük AYT Coğrafya

COĞRAFYA Ekstrem Doğa Olayları ve Doğadaki Değişim ÇÖZÜMLÜ SORULAR

4. Sıcaklığın artması ve yağış miktarının azalmasıyla ku- 6. Aşağıdakilerden hangisinde volkanik faaliyetlerin,
raklık oluşur. Kuraklık, yavaş yavaş gerçekleşen ancak sera etkisiyle olan ilişkisi doğru verilmiştir?
etkisi geniş alanlarda etkili olan bir doğa olayıdır.
A) Sera gazlarının artış göstermesi volkanik faaliyetle-
Aşağıdakilerden hangisi bu doğa olayının ekonomi- rin artmasına neden olur.
ye olan olumsuz etkilerindendir? B) Volkanik faaliyetler, sera gazı emisyonlarını azaltır.
A) Biyoçeşitliliğin azalması C) Volkanik faaliyetlerle atmosfere salınan bazı gazlar
sera etkisine neden olabilir.
B) Tarımsal üretimin azalması
D) Volkanik faaliyetler, atmosferdeki sera gazı miktarı-
C) Ekosistemdeki besin zincirinin bozulması
nı dengeler.
D) Bazı canlı türlerinin neslinin tükenmesi
E) Volkanik faaliyetlerle atmosfere salınan gazlar sera
E) Yaban hayvanlarının su ihtiyaçlarını karşılayama- gazlarının oranını azaltır.
ması

Çözüm:
Çözüm:
Güneşten gelen ısı enerjisi yerden tekrar uzaya yansır-
B seçeneği dışındaki seçeneklerdeki ifadeler kuraklı- ken; su buharı, karbondioksit, metan, azot oksit gibi sera
ğın biyoçeşitlilik ve ekosistem üzerindeki etkilerinden gazları tarafından absorbe (emilmesi) edilir. Atmosferin
bahsetmektedir. B seçeneğinde verilen ‘Tarımsal üre- bu şekilde ısınmasına doğal sera etkisi denir. Volkanik
timin azalması’ ifadesi zaten beşerî bir faaliyetten bah- faaliyetler esnasında çıkan sera gazları çok az miktarda
setmektedir. Son yıllarda küresel ısınmanın bir sonu- da olsa doğal sera etkisinin artmasında rol oynamakta-
cu olarak kuraklığın etkileri artmıştır. Bazı bölgelerde dır. Dolayısıyla sorunun doğru seçeneği C’dir.
yağış ve sulama olanakları azaldığından bol su isteği
olan tarımsal ürünlerin üretim miktarı azalarak o bölge- Cevap: C
de ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Dolayısıyla
sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.
Cevap: B 7. Doğal olaylar ve süreçler, doğal ve beşerî çevrede de-
ğişikliklerin oluşmasında etkili olmaktadır.

Aşağıdaki değişikliklerden hangilerinin oluşumun-
da bu etkiden bahsedilemez?
5. Ekstrem boyutlara ulaşabilen tsunamilerin oluşma- A) Levha hareketleriyle kıvrımlı dağların oluşması
sında;
B) Baraj göllerinden içme ve kullanma suyu elde edil-
I. deprem, mesi
II. volkanizma,
C) Buharlaşma, yoğuşma ve yağış süreçleriyle su dön-
III. şiddetli yağışlar, güsünün oluşması
IV. mevsimlik devirli rüzgârlar D) Çeşitli nedenlerle yeryüzünde yeni yer şekillerinin
oluşması
doğa olaylarından hangileri etkili olabilir?
E) İklim ve hava durumunun, günlük ve yıllık farklılıklar
A) I ve II B) I ve III C) II ve III göstermesi

D) II ve IV E) III ve IV
Çözüm:
Çözüm: B seçeneği hariç diğer seçeneklerde doğal olay ve
Okyanus tabanında meydana gelen deprem, volkaniz- süreçlerin doğal çevrede oluşturduğu etkiden söz edil-
ma ve heyelanların neden olduğu salınımlar sığ kıyılara mektedir. Soruda doğal olay ve süreçlerin, doğal ve
ulaştığında dalga yüksekliği artarak kara içlerine doğru beşerî çevrede değişiklik oluşturmadığı bir durum so-
ilerler. Bu şekilde meydana gelen ekstrem doğa olay- rulmaktadır. B seçeneğinde insanların yaptıkları baraj
larına tsunami denir. Sorudaki öncüllerden deprem ve göllerinden su elde etmesine değinilmektedir. Beşerî bir
volkanizma, tsunami oluşumunda etkilidir. Dolayısıyla faaliyetin yine beşerî bir sonucu belirtilmiştir. Dolayısıyla
sorunun doğru cevabı I ve II yani A seçeneğidir. sorunun doğru cevabı B’dir.
Cevap: A Cevap: B

132 133