Page 156 - Dört Dörtlük-AYT-Tarih

TARİH Klasik Çağda Osmanlı Toplum Düzeni ÇÖZÜMLÜ SORULAR

5. I. Surre alayı: Padişahın hac münasebetiyle kutsal 7. Osmanlı Devleti’nde bazı şartlar dahilinde arazinin bir
topraklara gönderdiği hediyeleri götüren topluluk kısmı şahıslara mülk olarak verilmiştir.
II. Surname: Padişah çocuklarının doğum ve sünnet
törenlerini anlatan eserler. Mülk arazi sahiplerine;
III. Tahrir: Osmanlı maliyesinde vergiye esas olan in- I. vergi muafiyeti,
san ve mal varlığını tespit etmek için yapılan sayım. II. zirai faaliyette bulunma,
IV. Paşmaklık: Geliri sınır boylarındaki askerlere ayrılan arazi. III. arazinin mülkiyetini miras bırakma
V. Çiftbozan: Toprağını ekmeyen köylüden alınan vergi.
haklarından hangileri tanınmıştır?
Yukarıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) I B) II C) III D) IV E) V
D) II ve III E) I, II ve III

Çözüm:
Çözüm:
I, II, III, V. öncüllerdeki eşleştirmeler doğrudur.
Osmanlı Devleti’nde mülkiyeti devlete ait topraklara
Paşmaklık geliri padişahın annesi, kızları veya kız kar- miri, mülkiyeti kişilere ait topraklara mülk denmiştir.
deşleri gibi saray kadınlarına verilen arazilerdir. Geliri
sınır boylarındaki askerlere ayrılan arazi yurtluk arazi- Mülk araziler; mirî arazinin bir miktarının padişah tara-
dir. (IV. öncüldeki eşleştirme yanlıştır.) fından şahıslara verilmesiyle ya da Osmanlı sınırlarına
yeni dahil edilen bölgelerde daha önceden mülk olarak
Cevap: D
kullanılan yerlerin sahiplerinde bırakılmasıyla meydana
gelirdi.
6. Osmanlı Devleti’nde fethedilen toprakların tahrir
Mülk araziler mülkiyeti Müslümanlara ait Öşri ve mül-
defterlerine kaydedilmesinin;
kiyeti gayrimüslimlere ait Haraci olmak üzere ikiye ay-
I. ülke sınırlarını tespit etmek, rılmıştır.
II. vergi yükümlüsü olan nüfusu belirlemek, Mülk arazi sahipleri günümüzde tapusu olan arazi sa-
III. vergiye esas olan mal varlığını tespit etmek hipleriyle aynı haklara sahiptir. Buna göre;
• arazinin mülkiyeti (tapusu)
amaçlarından hangilerine yönelik olduğu söylene-
bilir? • kullanım hakkı, (II. öncüldeki ifadeyi doğrular.)
• mülkiyetini satma, miras bırakma, kiralama, vakfet-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
me vb. haklara sahiptir. (III. öncüldeki ifadeyi doğ-
D) I ve II E) I, II ve III rular.)
Öşri arazi sahipleri elde ettikleri ürün üzerinden öşür
vergisi, Haraci arazi sahipleri elde ettikleri ürün üzerin-
Çözüm: den haraç vergisi ödemekle yükümlüdür. (I. öncüldeki
ifadeyi doğrulamaz.)
Arazi kayıtlarının (tahrir) tutulmasının amaçları:
Cevap: D
• Sınırları tespit etmek, (I. öncüldeki ifadeyi doğrular.)
• Hane sayısını belirlemek,
• Vergiye tabi tutulan reayanın mal varlığını ve üretim
kaynaklarını belirlemek, (III. öncüldeki ifadeyi doğrular.)
• Vergi yükümlüsü nüfusu belirlemek, (II. öncüldeki
ifadeyi doğrular.)
• Askere alınabilecek kitleyi belirlemek,
• Devlete ve vatandaşlara ait toprakları belirlemek,
• Miras meselelerinin çözülmesine yardımcı olmak,
• Tımar sisteminin uygulanmasını kolaylaştırmak,
• Merkezî otoriteyi güçlü tutmak.

Cevap: E

154 155