Page 13 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Giriş TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

17. Aşağıdakilerden hangisi Sözlü Edebiyat Dönemi’ne 19. Aşağıdakilerden hangisi Türk edebiyatında Şamanizm,
ait özelliklerden biri değildir? Maniheizm ve Budizm etkilerinin görüldüğü dönemlere
ait özelliklerden biri değildir?
A) Eserlerde geçen kelime sayısı azdır.
A) Bu dönemde yaşayan topluluklar kendi alfabelerini
B) En önemli tür doğal destanlardır. kullanmışlardır.
C) Şiirlerde tam uyak kullanılmıştır. B) Türkçenin en saf hâliyle eserlerin verildiği dönemlerdir.
D) Aşk, kahramanlık konuları işlenmiştir. C) Bazı eserler yazıldığı dönemden daha sonra yazıya
E) Millî ölçümüz olan hece ölçüsü kullanılmıştır. geçirilmiştir.
D) Bu döneme ait bilgi edinebileceğimiz yazılı kaynak
bulunmamaktadır.
Çözüm: E) Dinî ve din dışı eserlerin kaleme alındığı bir dönem
olmuştur.
Sözlü Edebiyat Dönemi için A, B, D ve E seçeneklerini
söyleyebiliriz. Sözlü Edebiyat Dönemi'nde ahengi sağ-
lamak için yarım kafiye ve redif kullanılmıştır.
Çözüm:
Cevap: C
Soru kökünde anlatılan dönem “İslamiyet Öncesi Türk
Edebiyatı Dönemi”dir. Bu dönemlerde Göktürk ve
Uygurlar kendi alfabelerini kullanmışlardır, dil yabancı
etkilerden tamamen uzaktır. Sözlü Edebiyat Dönemi'nde
yazılan eserler sonradan yazıya geçirilmiştir. Dinî ve din
dışı eserler verilmiştir. Bu nedenle A, B, C ve E seçe-
neklerini bu dönem için söyleyebiliriz. Bu döneme ait
Kaşgarlı Mahmut Divânu Lugâti’t Türk adlı eserinde bil-
giler vermiştir. .
Cevap: D

20. Orda kötü kişi şöyle öğretiyormuş: Uzak ise kötü mal
verir, yakın ise iyi mal verir deyip öyle öğretiyormuş.
18. Aşağıdakilerden hangisi Sözlü Edebiyat Dönemi Bilgi bilmez kişi o sözü alıp, yakına gidip, çok insan
eserlerinin bir özelliği değildir? öldün! O yere doğru gidersen, Türk milleti, öleceksin!
Ötüken yerinde oturup kervan, kafile gönderirsen hiçbir
A) Cenaze törenlerinde söyledikleri şiirleri günümüze
sıkıntın yoktur. Ötüken ormanında oturursan ebediyen
ulaşmamıştır.
il tutarak oturacaksın.
B) Bilgelerin sözleri halk tarafından benimsenmiş,
edebî bir tür olarak var olmuştur. Bu parça için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
C) Bazı ürünler doğal oluşum sürecini gerçekleştirerek A) Göktürklerin tarihine ışık tutar.
ortaya çıkmıştır. B) Didaktik ögelere yer verilmiştir.
D) Günlük konular bu dönemde de şiirin temel konula- C) Yabancı kelimelere yer verilmemiştir.
rından olmuştur. D) Devrik cümle yapısı hâkimdir.
E) Yabancı dillerin etkisinden tamamen uzak eserler E) Emir cümlelerinden faydalanılmıştır.
verilmiştir.

Çözüm:
Çözüm:
Parça Göktürk Yazıtları ’ndan alınmıştır. Göktürk Yazıtları
B seçeneğinde savın özelliği, C seçeneğinde doğal Doğu Göktürk Devleti’nin tarihine ışık tutar. Kültigin
Anıtı'ndan alınan bu metinde Türk milletine Çin’e yaklaş-
destanların özelliği, D seçeneğinde koşuklarda işlenen maması konusunda uyarıda bulunulmuştur. Bu nedenle
konulara ve E seçeneğinde tüm bu eserlerde kullanılan
metin didaktiktir. Göktürk Yazıtları sade ve akıcı bir dille
dilin özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. A seçeneğinde yazılmıştır. Parçaya bakıldığında cümle yapısı kurallıdır
sagudan bahsedilmiştir. Günümüze ulaşan sagu örnek- ve emir cümleleri kullanılmıştır. Devrik cümle kullanılma-
leridir. mıştır.
Cevap: A Cevap: D

13