Page 17 - Dört Dörtlük-AYT-Edebiyat

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Giriş TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

25. Edebiyat; bir etkinlik olarak insan varoluşunu aydınla- Çözüm:
tabilecek önemli ipuçları vererek bir bakıma insanları
birbirine daha yakından tanıtma görevi üstlenir. Bu se- Parçada verilen açıklamalar ve dizeler şairin yaşadıkla-
beple edebî ürünler bireylerin birbirlerinin varoluşuna rının ve iç dünyasının, yapıtları üzerinde etkili olduğunu
tanıklık etme ve varoluşsal deneyimlerini paylaşabilme gözler önüne sermektedir. Psikoloji, “Duyum, heyecan,
imkânı buldukları ürünlerdir. Sevgi, nefret, umut, umut- düşünme vb. olguları ve bunların yasalarını inceleyen
suzluk, aşk, ızdırap gibi insan varoluşunun farklı yönle- bilim” olarak tanımlanmaktadır. Bir edebiyat terimi ola-
ri edebiyat yoluyla daha anlaşılır ve tanıdık hâle gelir. rak “Herhangi bir edebiyat ürününde, kişilerin kişilikleri-
İnsan edebî eser yoluyla duygulanırken ya da düşünür- ni belirleyen duyuş, düşünüş, davranış biçimi” şeklinde
ken kendi kendisiyle ve insanla yüzleşerek varoluşa tanımlanmaktadır. Buradan hareketle Kemalettin Kamu
katılabilmekte; dünyadaki ve evrendeki yerini, varolu- hakkında araştırma yapacak bir kişi psikoloji biliminden
şunun sebeplerini tayin etmek konusunda daha fazla yararlanmalıdır.
imkân bulabilmektedir.
Cevap: B
Bu parçadan hareketle edebiyatın aşağıdaki alan-
lardan hangisiyle ilişkisi olduğu söylenebilir?
A) Tarih
B) Ekonomi
C) Sosyoloji
27. İdeal bir toplum düzeni isteği insanoğlu için hep
D) Coğrafya
vazgeçilmez olmuştur. Mevcut sistemin aksayan
E) Felsefe yönlerini eleştiren ve ideal hayat tarzını anlatan bu
hayalî “toplumsal projelere” ütopya adı verilir. Bu türün
ilk örneği Platon’un, Devlet adlı eseridir. Engin Kılıç,
Çözüm: ütopyayı, “Şimdi ve buradan farklı bir zamanda veya

Parçada insanın, edebiyat sayesinde varoluşuyla karşı yerde geçen, mevcut düzene açık ya da örtük eleşti-
karşıya geldiği ele alınmıştır. Varoluş, felsefenin ince- rel bir bakış içeren, ana teması bu düzene alternatif
leme alanında yer alan kavramlardandır ve felsefenin bir ideal toplumu zihinde canlandırmaya yetecek kadar
başlangıcından bu yana felsefi tartışmaların merkezin- ayrıntılandırılmış kurmaca anlatı.” olarak tanımlar. Türk
de yer almıştır. edebiyatında Peyami Safa’nın, Yalnızız romanında
oluşturduğu ütopik mekân Simeranya, Türk edebiya-
Cevap: E
tında ender görülen ütopya örneklerinden birini teşkil
eder.
26. Kemalettin Kamu’nun hayat hikâyesine bakıldığında Bu parçadan hareketle Peyami Safa’nın Yalnızız ro-
gurbet olgusunun yaşamının merkezinde yer aldığı an-
laşılmaktadır. Şairin daha çocuk denebilecek yaşlarda manında aşağıdakilerden hangisinden yararlandığı
ailevi sebeplerle başlayan gurbet serüveni olgunluk ça- söylenebilir?
ğında yalnızlığı, yuvasızlığı, iş ve eğitim hayatı gereği A) Felsefe
yaptığı seyahatlerle daha da derinleşir. Bir başka deyişle
Kemalettin Kamu, bir gurbet şairidir. Gurbet, onun şah- B) Din
siyetini ve yapıtlarını anlamak için en uygun kavramlar- C) Coğrafya
dan biridir. Çünkü o; gurbeti, hasreti, kimsesizliği bütün
boyutları ve renkleriyle yaşamıştır. Gurbet şiirindeki D) Tarih
“Gurbet o kadar acı / Ki ne varsa içimde / Hepsi bana E) Psikoloji
yabancı, / Hepsi başka biçimde” dizeleri, şairin içinde bu-
lunduğu durumu çarpıcı bir biçimde ortaya koymaktadır.
Çözüm:
Bu parçaya göre Kemalettin Kamu’nun yaşamının,
şiiri üzerindeki etkisini araştırmak isteyen bir kişi Parçaya göre ütopyalar “alternatif bir ideal toplum” oluş-
aşağıdaki hangi bilim dalından yararlanmalıdır? turma amacı taşımaktadır. Sosyologlar, dünya üzerinde

A) Tarih var olan gerçek toplumsal yapıları incelerken filozoflar,
aydınlar ve yazarlar insan doğasına en uygun toplumsal
B) Psikoloji
koşulları ortaya koymak amacıyla hayalî toplumlar mey-
C) Sosyoloji dana getirdikleri eserlerde felsefeden yararlanmıştır.
D) Felsefe Cevap: A
E) Filoloji

15