Page 378 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

Geleneksel Türk Tiyatrosu,
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Tanzimat, Servetifünun, Fecriati ve ÇÖZÜMLÜ SORULAR
Millî Edebiyat Dönemi Tiyatrosu

5. Namık Kemal'in tiyatro ile ilgili görüşlerini belirttiği 7. Karagöz: — Amanın öldüm, bayıldım! Hasır gibi yerlere
eser aşağıdakilerden hangisidir? yayıldım. Of aman halim yaman! Bittim. Bu herifin elin-
den ortası kalın başı idare fitili kıyafetli herif.
A) Âkif Bey
B) Zavallı Çocuk Hacivat: — Vay maşallah efendim.
C) Celaleddin Harzemşah Karagöz: — Ağacın üstüne bin de kuş avla.
D) Vatan yahut Silistre
Hacivat: — Bendeniz güzel güzel şarkılar okuyarak gel-
E) Gülnihal dim. Sen birden bire gelir gelmez aklım başımdan gitti.
(Karagöz Hacivat'ın başına bakar) Ne baktın başıma?
Çözüm: Karagöz: — Böyle sipsivri yerde akıl durur mu?
Tanzimat Dönemi’nde modern tiyatro ile tanışan Türk Hacivat: — Senin aklın nerede Karagöz?
edebiyatında ilk tiyatroyu Şinasi yazmış olsa da tiyat-
ronun özellikleri ve işlevi hakkında görüşleri ile adından Karagöz: — Benim aklım tütün kesesinde duruyor.
söz ettiren sanatçı Namık Kemal olmuştur. Görüşlerini Hacivat: — Hiç tütün kesesinde akıl durur mu?
dile getirdiği eseri ise Celaleddin Harzemşah 'tır.
Karagöz: — Geçen gün kesenin ağzı açık kalmış aklımı
Cevap: C kedi kapmaz mı?
Hacivat: — Aman birader sonra akılsız ne yaptın?
Karagöz: — Gittim bitpazarına bir akıl aldım.

Hacivat: — Hiç boşta akıl olur mu?
Karagöz: — Divanelerin aklı nereye gidiyor? Hepsi bitpa-
zarında.
Bu parça gölge oyununun hangi bölümünden alın-
mıştır?
6. (I) Geleneksel halk tiyatrosu içinde yer alan Karagöz A) Mukaddime
bir gölge oyunudur. (II) Deriden kesilmiş boyalı tasvir- B) Muhavere
lerin, mum ışığıyla arkadan ışıklandırılmış beyaz perde C) Bitiş
üzerine yansıtılması yoluyla ortaya konur. (III) Önceden
hazırlanmış bir metni yoktur, doğaçlamaya dayanır. D) Fasıl
(IV) Gösteriyi yapan kişiye hayalbaz, hayalî ya da E) Ön Deyiş
Karagözcü denir. (V) Hayalbazın yanında ses taklitleri
yaparak kahramanları canlandıran çırağına ise yardak
denir. Çözüm:

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisinde Soruda verilen bölüm incelendiğinde sadece Karagöz
bilgi yanlışı vardır? ile Hacivat arasında geçen bölümdür. Hacivat’ın “Vay
Karagöz’üm, benim iki gözüm merhaba.” sözüne ben-
A) I B) II C) III D) IV E) V
zeyen bir seslenme ile başlayan bu bölümün amacı
Karagöz ve Hacivat’ı tanıtmak, söyleştirmektir. Karagöz
ve Hacivat’ın birbirini yanlış anladıkları, güldürü unsuru-
Çözüm:
nun yer aldığı bölümdür. Bu bölüm oyunun muhavere
Geleneksel halk tiyatrosundaki en yaygın tiyatro türü bölümüdür.
gölge oyunudur. Gölge oyununda çeşitli taklitler yapa- Cevap: B
rak kahramanları canlandıran kişiye ‘’hayalbaz’’ denir.
Yardak ise oyunda tef çalıp müzik söyleyen hayalbaz
yardımcısıdır, ses taklidi yaparak kahramanları canlan-
dırmaz.
Cevap: E

379
378 379