Page 385 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI
Geleneksel Türk Tiyatrosu, 3 TEST
Tanzimat, Servetifünun, Fecriati ve
Millî Edebiyat Dönemi Tiyatrosu

1. Oyunu başlatır, yürütür ve bitirir. Bir tür yönetmen iş- 3. (I) Geleneksel Türk tiyatrosunda Karagöz, kukla gibi
levi üstlenir. Elindeki iki dilimli tahtadan şakşağı adam bir araçla oynatılan, meddah gibi tek anlatıcılı sözlü
dövmek, kapı açmak gibi durumlar için kullanır. Oyunun seyirlik oyunlarının yanında canlı oyuncularla oynanan
sahneye koyucusu, yöneticisi ve başoyuncusu olduğu orta oyunu da bulunmaktadır. (II) Oyunun başkişileri
için şakşağın oyunu yürütmek, hareketleri yönlendir- Kavuklu ve Pişekâr’dır. (III) Orta oyunu seyircinin çev-
mek, oyunculara işlerini bildirmek gibi işlevleri de bu- relediği bir meydanda belli bir konu etrafında herhangi
lunmaktadır. Sırtında çevresi kürklü bir cüppe, altında bir yazılı metne bağlı kalmadan canlı oyuncularla oyna-
çakşır, ayaklarında mest, başında dört dilimli bir serpuş nan doğmaca bir oyun türüdür. (IV) Yüzyıllar boyunca
bulunur. dramatik özellikte, kişileştirmeye dayanan sözlü oyun-
ların karışımından doğma bir gelişimle orta oyunu en
Bu parçada söz edilen orta oyunu kişisi aşağıdaki- son biçimini almıştır. (V) Kavuklu oyunun başında ve
lerden hangisidir? sonunda oyunculara doğrudan seslenir, oyunu tanıtır,
kusurları için özür diler, gelecek oyun hakkında bilgi ve-
A) Kavuklu
rir, duyurusunu yapar.
B) Zenne
C) Pişekâr Numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı
yapılmıştır?
D) Çelebi
A) I B) II C) III D) IV E) V
E) Muhacir

2. PİŞEKÂR — Bilmem ki, sana göre bir iş nasıl bulunur...
Okuman?

KAVUKLU — Yok.
PİŞEKÂR — Yazman?

KAVUKLU —Yok.
PİŞEKÂR — Peki bir zanaatın?
KAVUKLU — O da yok.

(…)
PİŞEKÂR — Benim bildiğim sen belli başlı bir sanat 4. Elindeki şakşakla oyun alanına giren Pişekâr seyircile-
sahibi değilsin birader, ben sana ne iş bulabilirim? ri selamlar, onlarla ve zurnacıyla konuşur, daha sonra
oyunun adını söyleyerek oyunu başlatırdı. Bundan son-
KAVUKLU — Allah Allah…İsmail sen istersen bana
pekâlâ bir iş bulabilirsin. Ben bugünlerde uşaklığa ra zurna Kavuklu havası çalarken meydana Kavuklu
ile Kavuklu arkası gelirlerdi. Kimi zaman da bunlardan
bile razıyım. önce zenne takımı veya Çelebi gibi kişiler gelip Pişekâr
ile iş konuşurlardı. Kavuklu ile Kavuklu arkası oyu-
PİŞEKÂR — Aman birader o nasıl söz. Biz seninle
kardeşten daha ileriyiz senin uşak olmanı ister miyim? na girdikleri zaman aralarında söyleşirlerdi. Çoğu kez
Dur, dur aklıma bir şey geldi. Resimden anlar mısın? bu söyleşmenin sonunda aniden Pişekâr’la karşılaşıp
korkarlar, bu korku ve şaşkınlıkla birbirlerinin üzerine
Bu parça orta oyununun hangi bölümünden alınmış düşerlerdi. Bundan sonra, oyunun Pişekâr ve Kavuklu
olabilir? arasında geçen ---- bölümü gelirdi.

A) Fasıl Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi geti-
rilmelidir?
B) Mukaddime
C) Muhavere A) muhavere B) fasıl C) mukaddime
D) Bitiş D) bitiş E) musahabe
E) Söyleşme

385
385