Page 387 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI
P. 387
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI
Geleneksel Türk Tiyatrosu, 4 TEST
Tanzimat, Servetifünun, Fecriati ve
Millî Edebiyat Dönemi Tiyatrosu
1. Özellikle gerçekçi halk hikâyelerini anlatmışlardır. Bu 3. Orta oyunu, oyunlar farklı olsa da aynı kalan ve tekrar-
hikâyelerde olağanüstü ögeler atılmış; dev, peri gibi lanan basit bir olaylar dizisine ve bu olaylar dizisinin ya-
tabiatüstü varlıklara, insanüstü gücü olan kahraman- rattığı eyleme dayanır. Bütün orta oyunu örneklerinde
lara, menkıbelerdeki kerametlere yer verilmemiştir. görülen bu olaylar dizisi Pişekâr’ın işsiz olan Kavuklu’ya
Hikâyesini düzyazıyla, konuşma diliyle anlatmıştır. bir iş, zennelere de ev bulmasıdır. Kavuklu, Pişekâr’ın
Şiir dilini kullanmamış, yerine göre taklitlerle gerçek- bulduğu bu iş sayesinde oyun alanındaki ---- yerleşir
lik duygusunu güçlendirmeye çalışmıştır. Sözlü ve ve böylece sürekli sahnede kalmış olur. Zenneler de
yazılı kaynakların yanında günlük olayları da anlatır. Pişekâr’ın bulduğu eve, oyun alanındaki ---- yerleşirler.
Hikâyelerinde abartıya kaçmamaya çalışır, ideal kahra- Taklitler teker teker ya Kavuklu’ya bir iş yaptırmaya ya
manlar yerine her gün rastlanılan insanları konu edinir. da zenneleri ziyarete gelirler ve böylece Kavuklu ile kar-
İzleyicilerini çeşitli fıkra ve şakalarla eğlendirmeye, oya- şılaşmaları mümkün olur.
lamaya çalışır.
Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda-
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi üzerinde du- kilerden hangileri getirilmelidir?
rulmaktadır?
A) dükkâna - yeni dünyaya
A) Hayalî
B) palangaya - dükkâna
B) Meddah
C) hayalbâza - yardağa
C) Küşterî
D) arzbara - hayalbaza
D) Yardak
E) yeni dünyaya - arzbara
E) Hayalbâz
4. KARAGÖZ: Ben de tencereyi okuttum geldim.
HACİVAT: A birader, tencere okur mu?
KARAGÖZ: Kazan okur da tencere okumaz mı?
HACİVAT: A birader, bunun mektebi nerde?
KARAGÖZ: Beyazıt’ta, Kazancılariçi’nde.
HACİVAT: Efendim, ustaları, kalfaları?
2. Köylü tiyatrosu geleneği, işlevleri bakımından kut tö- KARAGÖZ: Hepsi orda dururlar, tiki tak tiki tak…
renlerinden kaynaklandığından halk tiyatrosu gelene-
HACİVAT: Karagözüm, öyle değil. Yani bendeniz şura-
ğinden ayrılır. Halk tiyatrosu profesyonel oyuncularca ya gelirken, güzel güzel semai okuyaraktan geldim.
oynanırken köylü tiyatrosunun böyle bir özelliği yoktur,
ritüele dayanır, yapı olarak göstermecidir, topluca oyna- KARAGÖZ: İşte ben de öyle yaptım.
nır ve oyuncular amatördür. Cumhuriyet Dönemi'nden
HACİVAT: Sen ne yaptın?
sonra halk bilimcileri tarafından araştırılan köy seyirlik
oyunlarının özgün metinleri, bugün de araştırma ve in- KARAGÖZ: Ben de çaydanlığı okuttum geldim.
celeme konusu olmaktadır.
HACİVAT: A birader, çaydanlık okur mu?
Bu parçadan köy seyirlik oyunları ile ilgili aşağıda-
kilerden hangisi çıkarılamaz? KARAGÖZ: Semaver okur da çaydanlık okumaz mı?
A) Kaynağını çok eski inanç ve törelerden almaktadır. Bu parçadan yola çıkarak aşağıdakilerden hangisi-
nin Karagöz'deki muhavere bölümünün özelliklerin-
B) Günümüz folklorunun hâlâ ilgi alanı içerisindedir. den biri olduğu söylenemez?
C) Halk tiyatrosundan uygulama biçimleri yönünden
A) Oyunun iki temel kişisi arasında geçmektedir.
farklılık gösterir.
B) Yanlış anlaşılmaya dayalı mizah yaratılmıştır.
D) Günümüzde özgün metinlerine tam olarak ulaşıl-
C) Oyunun ana kahramanı Hacivat semai okumuştur.
mıştır.
D) Karşılıklı konuşmaya dayalı bir bölümdür.
E) Ritüellerin kaynaklık ettiği ve gösterme yoluyla iş
gören oyunlardır. E) Gerçek bir olay örgüsüne rastlanmaz.
387
387
