Page 440 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Öğretici Metinler ÇÖZÜMLÜ SORULAR

91. Herhangi bir dinleyici topluluğuna bir düşünceyi aşıla- 93. Aşağıdakilerden hangisi iyi bir hatipte bulunması
mak, topluluğu coşturmak ve bir amaç doğrultusunda gereken özelliklerden biri değildir?
yönlendirmek için coşkulu ve edebî bir dille yapılan ko-
A) Ortaya koyduğu konuda zengin bir bilgi ve düşünce
nuşmalara ---- denir. Bir fikri, bir davayı karşısındaki in-
birikimine sahiptir.
sanlara dil ustalığı ile açıklamaya hitabet sanatı, toplum
önünde bu konuşmayı yapan kişiye de ---- denir. B) Ses tonu, vurgu ve tonlamadan çok konuşmasının
içeriğine odaklanır.
Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda-
C) Ses tonunu, jest ve hareketlerini, vurgu ve tonlama-
kilerden hangisi getirilmelidir?
yı ustaca kullanır.
A) açık oturum - katılımcı
D) Konuşmasını, dinleyici kitlesinin anlayabileceği ya-
B) tirat - aktör lın ve açık bir dille yapar.
C) vaaz - âlim E) Söyleyeceklerini amacına uygun bir yönde ve bir
bütünlük içinde dile getirir.
D) söylev - hatip
E) konferans - konuşmacı
Çözüm:
Çözüm: B seçeneğindeki yargı yanlıştır çünkü söylevlerde ko-
nuşmanın içeriği kadar konuşmanın sunumu da önem-
Birinci cümlede tanımı yapılan konuşma türü söylevdir. lidir. Söylevin etkili olabilmesi için hatibin ses tonuna,
Toplum önünde bu konuşmayı yapan kişiye de hatip vurgu ve tonlamasına çok dikkat etmesi gerekir.
denir.
Cevap: B
Cevap: D

94. (I) “Hitap etmek, vaaz etmek, güzel söz söyleme sanatı,
hutbe irad etme” anlamlarında kullanılan ve Arapça bir
kelime olan hitabetin yerine günümüzde daha çok söylev
sözcüğü kullanılmaktadır. (II) Söylevlerde bütün insanlı-
ğa ve bütün zamanlara seslenebilen evrensel konular,
ahlaki bir amaçla dile getirilir. (III) Düşüncelerin belli bir
plana uygun olarak bir araya getirilmesi büyük bir önem
92. (I) Söylevler çeşitli konularda yapılabilen sözlü anlatımlardır.
taşır. (IV) Konuşmacı, duygu ve düşüncelerini karşı ta-
(II) Söylevlerin; ortak özelliği, bir topluluk karşısında söylen-
rafa aktarabilmek için seslendiği topluluğu bütünüyle ku-
mek için hazırlanmış olmasıdır. (III) Söylevlerde öncelikle
caklayabilmeli; bunun için de sakin ve soğukkanlı olma-
konu ve amaç belirlenir; hitap edilecek toplumun kültür, bilgi
lıdır. (V) Çünkü bir hatibin kendi duygu ve düşüncelerini
ve görgü seviyesi göz önüne alınır. (IV) Söylevlerde cümleler
topluluğa benimsetmek, söylevin temel amacıdır.
genellikle kısadır, sözcükler ve cümleler açık ve anlaşılırdır.
(V) Söylevlerde hatip; dili, daha çok şiirsel işlevde kullanarak Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
topluluğu coşturmak ve bir amaç doğrultusunda yönlendir- bilgi yanlışı vardır?
mek ister.
A) I B) II C) III D) IV E) V
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
bir bilgi yanlışı vardır?
Çözüm:
A) I B) II C) III D) IV E) V
Parçada aktarılan I, III, IV ve V numaralı yargılar doğ-
rudur. II numaralı yargı ise yanlıştır çünkü söylevlerde
Çözüm: ahlaki sorunlara yer vermek gibi bir zorunluluk yoktur.
Hatip, o günün şartlarına uygun bir konuşma yapar. Bir
Parçada aktarılan I, II, III ve IV numaralı yargılar doğru- söylev genellikle karşıdaki topluluğun niteliklerine göre
dur. V numaralı yargı ise yanlıştır çünkü söylevlerde dil hazırlandığı için evrensel bir özelliğe sahip olması da
şiirsel değil daha çok alıcıyı harekete geçirme işleviyle her zaman mümkün değildir. Konuşmanın içeriği çoğu
kullanılır.
zaman günün ve o toplumun ihtiyaçları ile sınırlıdır.
Cevap: E
Cevap: B

441
440 441