Page 442 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Öğretici Metinler ÇÖZÜMLÜ SORULAR

98. Şimdi samimi, içi Türklük sevgisi ile dolu olan siz aydın- 99. Aziz arkadaşlar, uzun ayrılış asırlarından sonra kavuş-
lara sesleniyorum: Şimdiye kadar söylediklerimizden ma günlerine geldik. Yanı başımda duran Azerbaycanlıyı
anlaşılıyor ki biz öz Türkçenin değil, uydurma Türkçenin ve karşımda duran Kazanlıyı görüyor musunuz? Siyasi
aleyhindeyiz. Yunus’un, Dadaloğlu’nun, Karacaoğlan’ın, sınırlar milletleri ayırır mı? Ormanın içine bir duvar çeki-
Âşık Veysel’in dilindeki Türkçelerin başımızın üzerinde niz, ağaçların kökleri duvarın altından ve dallar duvarın
yeri vardır. Biz demek istiyoruz ki dil bahsinde muhafa- üstünden birbiriyle kavuştuktan sonra hudutlar ne işe
zakâr olalım, uydurmacılığı bırakalım. Türkçede karşılığı yarar? Bütün Türk dünyası, birlik şuurunu idrak etmeye
bulunan Frenkçe kelimeleri almayalım, dilimizin üzerine başlamış ve eller, uzaktaki kardeşlerin elini tutmak için
titreyelim. Daha iyisini Gökalp söylemiş, şimdilik onu ta- mesafeler içinde uzanmıştır.
kip edelim. Dilimiz kendi akışı içinde yatağını bulacak,
büyük Türk edebî dili ve kültürü doğacaktır. Gelin şimdi Bu parça aşağıdakilerden hangisine örnek gösteri-
olanı biteni yakından görelim: Batıya gümrük duvarlarını lebilir?
açmışız, her gün izinsiz, ruhsatsız yüzlerce kelime ge-
A) Hukuki söylev
liyor ve siz onları rahatça kullanıyorsunuz. Türkçe adı-
B) Askerî söylev
na uydurma kelime yaratmaya da son veriniz. Bırakınız
bu işi yarının dil akademisinin Ali Şir Nevaileri, Kaşgarlı C) Siyasi söylev
Mahmutları dev ilimleriyle halletsinler; bu iş küçük insan- D) Dinî söylev
ların işi değildir.
E) Akademik söylev
Bu parça aşağıdakilerden hangisine örnek gösteri-
lebilir?
Çözüm:
A) Akademik söylev
Verilen metinde dünyadaki bütün Türklerin bir birlik
B) Askerî söylev
duygusu içinde olduğu, mesafelerin bu birlik ve kardeş-
C) Dinî söylev lik sayesinde önemini yitirdiği vurgulanmaktadır. Bu ba-
D) Siyasi söylev kımdan içeriği bakımdan siyasi görüşler içermektedir.
Siyasetle ilgilenen kişilerin mecliste, kapalı mekânlarda
E) Hukuki söylev
ya da açık alanlarda yaptıkları konuşmalara siyasi söy-
lev denir.
Çözüm: Cevap: C

Verilen metinde aydınlara seslenilerek Türk dilini, özel-
likle yabancı etkilerden korumak gerekliliği üzerinde
durulmuştur. Bilim insanlarının bilimsel toplantılarda
yaptıkları konuşmalara akademik söylev adı verilir.
Cevap: A

443
442 443