Page 185 - Dört Dörtlük TYT Biyoloji

BİYOLOJİ ÇÖZÜMLÜ
SORULAR
Eşeye Bağlı Kalıtım - Genetik Varyasyonlar

1. İnsan vücut hücrelerinde bulunan 46 kromozomun 44 tanesi 3. Y kromozomuyla ilgili,
otozom, 2 tanesi ise gonozomdur.
I. Homolog olmayan bölgesinde taşınan alellerin belirlediği
Gonozomlarla ilgili, karakterler babadan oğula geçer.

I. X ve Y kromozomu olmak üzere iki çeşittir. II. Homolog olmayan bölgesinde bulunan bir alel, sadece
baskın durumda fenotipte etkisini gösterir.
II. Cinsiyet, yumurtanın taşıdığı gonozomla belirlenir.
III. Homolog bölgesinde bulunan bir alel sadece baskın du-
III. Sadece cinsiyet oluşumundan sorumlu genleri bulundu-
rumda fenotipte etkisini gösterir.
rurlar.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
D) II ve III E) I, II ve III
Çözüm:
Çözüm: Y kromozomunun homolog olmayan bölgesinde taşınan
Canlıların diploit hücreleri ikişer adet gonozoma sahiptir. alellerin belirlediği karakterler babadan oğula geçer. Y kro-
Gonozomlar X ve Y kromozomu olmak üzere iki çeşittir. mozomu kız çocuklara aktarılmadığından, Y’ye bağlı karak-
Cinsiyet, babaya ait spermin taşıdığı gonozomla belirlenir. terler sadece erkek bireylerde ortaya çıkar. Y kromozomu-
Sperm X kromozomu taşıyorsa dişi, Y kromozomu taşıyorsa nun homolog olmayan bölgesinde bulunan alelin homoloğu
erkek bireyler oluşur. Gonozomlar üzerinde yalnızca cinsiyet olmadığı için alel baskın da olsa çekinik de olsa fenotipte
oluşumundan sorumlu genler bulunmaz. X kromozomu üze- etkisini gösterir. Homolog bölgede yer alan alelin karşılığı X
rinde yaklaşık 1100 tane genin bulunduğu belirlenmiştir. Bu kromozomundadır. Hem X hem de Y kromozomunun homo-
nedenle cevap I. öncülün yer aldığı A seçeneğidir. log bölgesindeki alel resesif ise fenotipte etkisini gösterebilir.
Sadece baskın durumda etkisini gösterir yanlış bir ifadedir.
Cevap: A Bu nedenle cevap I. öncülün yer aldığı A seçeneğidir.

Cevap: A

4. Hemofili taşıyıcısı bir anne ile hemofili hastası bir baba-
nın çocuklarıyla ilgili,

I. Erkek çocukların hemofili ya da taşıyıcı olma olasılıkları
2. Kısmi renk körlüğü X kromozomu üzerindeki çekinik alel tara- eşittir.
fından kalıtılan bir hastalıktır. H h
II. X X genotipine sahip çocuklarının olma olasılığı %25’tir.
Babası kısmi renk körü olan normal görüşlü bir kadının
III. Çaprazlama sonucu oluşan erkek çocukların tümü sağlık-
kısmi renk körü olmayan bir erkekle evliliğinden doğacak
lıdır.
çocukların genotipi aşağıdakilerden hangisi olamaz?
ifadelerinden hangileri doğrudur?
R r
r
R
A) X X B) X Y C) X Y
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
r r R R
D) X X E) X X
D) II ve III E) I, II ve III
Çözüm:
Çözüm:
Babası kısmi renk körü olan sağlıklı kadın babasından ilgili
R r
hastalık alelini alacağı için taşıyıcı ( X X ) olacaktır. Kısmi Erkekler taşıyıcı olamayacağı için he-
R mofili olma olasılıkları birbiriyle eşit ola-
renk körlüğü açısından sağlıklı babanın genotipi ise X Y’dir. H h
r
r
Genotipler çaprazlandığında X X oluşamayacağı gözlenir. maz. Çaprazlama yapıldığında X X
genotipli dişi ve hemofili erkek çocukla-
Kız çocukların kısmi renk körü olabilmesi için babanın kısmi
rın olma olasılığının %25 olduğu görü-
renk körü olması gerekir. Kız çocuklar babadan Y kromozo-
lür. Bu nedenle cevap II. öncülün yer
mu alamayacağı için aldıkları X kromozomu hastalık alelini
aldığı B seçeneğidir.
taşımazsa ancak taşıyıcı olabilirler.
Cevap: D Cevap: B
185